Landbouw.
It i nu oil land.
Rechtszaken.
(iemcugd flienws.
een tweede oorlogschip van Kreta naar
Konstantinopel te zenden. Twaalf matrozen
van de »Flèche zijn ontscheept ter bescher
ming van het gebouw der Franscbe
ambassade.
Of voor deze wanordelijkheden werkelijk
aansprakelijk zijn de Armeniërs verdient
nadere bevestiging. De Porte toch is
dadelijk bereid voor elke verstoring van
de goede orde binnen het Turksche rijk
den Armeniërs de schuld te geven.
Een ietwat andere voorstelling dan
bovenstaande berichten geelt het Weener
Corr. Bureau. Volgens dit werden de
portier en twee geemployeerden dei Otto
maansche Bank gedood en de kassier
zwaar gewond
Volgens aangifte der Turksche politie
werd uit Armeensche huizen geschoten.
De politie beantwoordde het vuur, dat tot
in den laten namiddag aanhield zij waagde
het echter niet zonder tusschenkomst der
consuls de huizen hinnen te dringen.
De Armeniërs, die den Turken in handen
vielen, werden neergesabeld. De Moham
medaansche bevolking schoolde, met knotsen
gewapend, samen.
Te Galata werden Armeensche winkels
geplunderd.
In het lyceum aldaar werd een bom
geworpen, waardoor twee menschen gedood
en verscheidene werden gewond.
Alle winkels in Pera, Galata en Stamboel
werden gesloten.
Van 6 uur 's avonds af trokken troepen
met knotsen bewapende Mohammedanen
door de straten de vluchtelingen voor zicb
uitjagende.
Men vreesde dieu nacht voor groote
moordpartijen.
Omtrent de oorzaak der wanordelijkheden
valt volgens dit bericht nog niets te con-
stateeren. Volgens een gerucht deden
Albaneezen den aanval op de Ottomaansche
bank volgens anderen waren het Koerden.
De paniek onder de Europeanen is groot.
Volgens te Londen ontvangen particuliere
berichten was het oproer te Konstantinopel
ernstiger dan de eerste tijdingen deden
vermoeden. Hoewel de muitelingen weinig
in aantal waren, bleven zij 's nachts meester
van de Bank. V ele gendarmes en soldaten
werden gedood. Alleen aan het tusschen-
beide komen van de Engelsche, Fransche
en Italiaansche stationneerende schepen
was bet te danken dat het oproer snel
werd onderdrukt.
De Turksche ambassade te Parijs deed,
op grond van de uit Konstantinopel ont
vangen telegrammen over de wanordelijk
heden, de volgende mededeelingen.
Op een uitgebreide schaal had het Ar-
Olschoon beide mannen van het zeilde
vak, had Wouter zich nimmer met de
praktijk opgehouden, maar zich geheel aan
de fraaie leiteren gewijd en daarbij veel
gereisd eene neiging, waartoe zijn levendig
gestel bijzonder overhelde en weikei be
vrediging het vermogen zijner ouders
ruimschoots toeliet. Zoo bedachtzaam,
kinderlijk, godsdienstig en verlicht als
Weenink was zoo driftig en mystiek was
Wouter.
Beiden hadden zij de kinderschoenen uit
getrokken in een hoogst onrustigen tijd.
Een groot deel van Eurupa geleek toen
een vuurspnwenden berg, waaruit nog
wel geene Javastroomen opstegen en alles
in zijne on middel lij ke nabijheid verwoest
ten, maar waaruit toch reeds vau tijd tot
tijd, en telkenreize geduc.hter, een onder
aardsche donder zich liet hooren, als de
voorbode van den jammer en ellende, die
vroeg of laat zouden volgen. En die jam
mer en ellende volgden niet alleen in
Frankryk en elders, waar zij zich het
eerst openbaarden maar ook in ons vader
land.
Jaren lang waren er menschen geweest
en de zulkon zullen er wel altijd blij
ven die, onvergenoegd met den gang
der zaken naar verandering haakten. Wat
enkelen begonnen deelde zich mede aan
meerderen en weldra openbaarde zich
overal eene zekere spanning. Wat verre
weg de meesten alleen in hunne onder
linge samenkomsten, ol te midden van
hunne vertrouwdste vrienden in het ge-
meensch revolutionnair centraal comité de
onlusten voorbereid.
Een aanzienlijk aantal Armeniërs, in
troepen verdeeld, begonnen hun wandaden
op verschillende punten der stad. Zij
waren met revolvers en dolken gewapend
en wierpen vele dynamietbommen. Kleine
troepjes traden het voorportaal van de
Keizerlijke Ottomaansche Bank binnen,
schoten den officier van de wacht dood en
hakte de hoofden der aanwezige soldaten
af. welke zij op straat wierpen. Gebruik
makende van de ontsteltenis en verwarring,
sloten zij de deuren der Bank en begonnen
hun vernielingswerk. Zij wierpen bommen
naar de voorbijgangers op straat en schoten
op vreedzame inwoners Vier Turksche
dames, die in een rijtuig voorbij kwamen,
werden in stukken gescheurd door het
springen van een bom.
Op verscheidene andere plaatsen der
stad gebeuren soortgelijke wanordelijkheden
inzonderheid aan de hoofdwacht bjj de
moskee, waar een officier en vele soldaten
gedood werden. In het klooster van Soeloe
verschansten zich de Armeniërs in het
schoollokaal en wierpen met bommen en
losten schoten op de politie. Het aantal
bommen, dat gevonden werd, is aanzienlijk.
>Alles was voorbereid om verwarring in
de geheele stad teweeg te brengen", heet
het verder in dit bericht.
»De minister van binnenlandsche zaken
begeeft zich thans door de straten om tot
kalmte aan te sporen. Patrouilles van
soldaten doorkruisen de stad alle samen
scholingen worden uiteengejaagd.
Bij de verdediging maakten ook de
Muzelmannen slachtoffers.
»De getrouw gebleven Armeniërs keuren
deze gruweldaden af. De patriarch heeft
den banvloek uitgesproken tegen de ver
wekkers der troebelen. Een commissie van
onderzoek, bijzonderlijk aangewezen, heeft
de schuldigen, die met de wapens in de
hand gean esteerd zjjn, in verhoor genomen."
Aldus het Turksche bericht, maar men
weeteenig wantrouwen ten opzichte van
de juiste voorstelling van het gebeurde
van die zijde is v eroorloofd.
De mededeeling dat ook de Muzelmannen
bij de verdediging slachtoffers maakten, i»
is vooral karakteristiek.
Volgens andere berichten waren het als
Armeniërs verkleede Koerden, die de Otto
maansche bank overvielen.
In een ander bericht lezen wij dat het
Armeensch comité heimelijk de vreemde
gezanten had gewaarschuwd. Waarvoor?
Toch zeker wel niet daarvoor dat het
moorden en onlnsten voorbereidde, als
waarvan de Porte het hierboven beticht.
heim elkander openbaarde dat predikten
enkelen als van de dakenen op de straten.
En ook deze laatsten namen in aantal en
stoutheid toe.
Werkelijke of vermeende grieven tegen
het stadhouderlijk bestuur alsmede tegen
die regenten, voor wie Vaderland en Oranje
ééne ondeelbare zaak waren, werden alom
gehoord, met vuur verdedigd, met kracht
bestreden. Een aantal politieke blaadjes
werden onder de menigte uitgestrooiJ,
hartstochtelijke aanspraken en redevoer-
ringen vol bombast door de politieke drij
vers in vergaderzaal en kroeg, op pleinen
en in straten ten aanhoore van de on
kundige, schier voor eiken indruk ont-
vangbare menigte gehouden.
De band, die den pijlenbundel van het
gemeenebest omsloot, werd losgerukt, en
het land verdeelde zich in twee partyen,
in prinsgezinden en patriotten. En om
dat men zich zjjne gevoelens niet schaamde
en iedere partij hare volgers zonder moeite
zou bunnen kennen, droegen de eersten
tot onderscheidingsteeken de geliefde
oranjekleur en de laatsten een lint van
blauwe zijde.
De oranjeparty, over 't algemeen de
sterkste in den lande, wist zich, hoewel
met de uiterste krachtsinspanning, nog
steeds in het hoog bewind staande te
houden.
Die macht te fnuiken en dat bewind
omver le werpeii was het gestadig ijveren
der patriotten.
De door die party opgerichte socie-
Waarschijnlijker is h°t dat de Armeniërs
te Konstantinopel er de lucht van hadden
gekregen, dat er iets tegen hen broeide
en het comité daarom de gezanten waar
schuwde.
Opmerkelijk is het nog, dat volgens
ditzelfde bericht, de vertegenwoordigers
der mogendheden ondanks de heimelijke
waarschuwingen van het Armeensch comité
geen enkel wachtschip te hunner beschik
king hadden.
Over het hoofd mag bovendien niet
gezien worden dat niet alleen Armeniërs
en Muzelmannen het slachtoffer der wan
ordelijkheden werden, maar dat ook tal
van Europeanen ziin gedood.
Eindelijk nog moet men bjj de beoor
deeling dezer eerste berichten rekening
houden met de strenge censuur, welke de
Tuiksche overheid over de telegraaf uit
oefent. Reeds twee dagen was het oproer
aan den gang, alvorens elders daarvan
bericht weid ontvangen. Vermoedelijk
had de Porte gehoopt de beweging snel
te onderdrukken.
De beetwortelsuikerfabrieken te
Rozendaal zullen half September met de
campagne een aanvang nemen. Voor
verbeteringen en veianderingen in de
fabrieken hebben de fabrikanten ruim
60.000 uitgegeven.
De labriek der firma Janssens, Van
Weel Co. te Rozendaal, keert over het
algeloopen werkjaar 1895-96 aan de
aandeelhouders een voorloopig dividend
uit van 5 pCt.
Te Domburg weiden de kinderen
van alle scholen door de prinses Von
Wied onthaald. Zij ontvingen uit handen
der jonge prinsessen cadeautjes. De
prinses met baar gevolg bezocht do
scholen. Des avonds werd een concert
gegeven en een vuurwerk afgestoken aan
bet Badpavilloen. Het dorp was met
vlaggen versierd.
AXEL, den 1 September 1S»6.
Gisteren maakte de muziekmaat
schappij „St. Cecilia," koninklijke harmonie
van Temsche een uitstapje en bracht ook
een bezoek aan onze plaats. Het gezel
schap, ongeveer 6U werkende leden sterk,
voerde eenige opgewekte marschen uit,
bracht den burgemeester een serenade en
maakte verder met de Axelaars niet
weinig pret. Mei den trein van 1 ure
teiten, bekend onder den naam van
„kweekscholen van rechten en privilegiën,"
werden meer uitgebreid, hare vergade
ringen telkens onstuimiger en hare leiders
en woordvoerder*, gedurig heviger. Onder
den schiju van de inwendige rust te be
waren, en daarin gerugsteund door ver
scheidene hoog geplaatste regenten, be
gonnen de patriottische genootschappen
zich weldra in den wapenhandel te oefe
nen. De kracht en de invloed van het
geschreven en gesproken wordende woord
versterkten zich alzoo met die van staal
en ijzer. En toen meu nu het uur ge
komen waande waarin de misnoegde party
hare geschonaene rechten en privilegiën
meende te kunnen herstellen, opende de
vreeselyke vulkaan zijnen onzaligen krater
en het eerste burgerbloed weid gestoit.
De rampzalige aller krijgen, de burger
krijg goot de fiool zijner ellende over
Nederland uit. De banden des bloeds
werden verbioken, de snoeren der vriend
schap aan flarden gereten. Vroegere
vrienden verkeerden in vijanden, zonen
stonden vijandig tegenover hunne vaders,
broeders tegenover broeders, voormalige
leerlingen tegenover hunne eens hoog ge
schatte leermeesters; en hetgeen allen het
eerst en boven alles had moeten bezielen
de liefde voor, en het welzyn van het ge
meenschappelijk vaderland, werd onder
drukt door de heillooze zucht om zijne
opgevatte meeningen boven die van anderen
te doen zegevieren.
Otto en Wouter waren te midden daar-
zijn de plezieneizigers naar Tei neuzen
vertrokken tot grooten spijt van velen,
die liever gehad hadden, rlat de vroolijke
Belgen hier den geheelen dag gebleven
waren.
Tal van vlaggen wapperden gisteren
in onze plaats ter eere van den ver
jaardag van onze lieve, thans 16 jarige
Koningin. Des avonds gaf „Concordii"
een concert op de muziektent.
In de maand Augustus werden door
bet rijkslelephoonkantoor alhier behandeld
388 telegrammen, waarvan werden ont
vangen 210 en verzonden 178.
De ontvangst bedroeg 67.64.
Zaanrslag. In de heden alhier gehouden
zitting van den gemeenteraad werd met
4 van de 6 stemmen tot wethouder ge
kozen de heer L. J. Geelhoedt. De heer
D. Dekker, aftredend wethouder, verkreeg
2 stemmen.
De spoorweg Ter Neuzen - Mechelen
beeft 27 Aug. 11. 25 jaren bestaan. Dat
de opkomst van Ter Neuzen daarvan
hoofdzakelijk het gevolg is geweest, laat
zich gemakkelijk hegrijpen, als men nagaat
dat in dat 25jarig tijdvak aldaar zijn
binnengekomen ter lading en lossing aan
de loskade, minstens 7740 zeeschepen.
Begonnen in 1371 met 2, werd het hoogste
getal bereikt in 1892 met 586 binnen
komende zeeschepen.
Door de vereeniging »Landbouw en
Veeteelt" te Wolfaartsdijk werd Zaterdag
jl. de levering aanbesteed van 2250 KG.
chiiisalpeter, 17500 KG. superphosphaat,
levering voor 6 September a.s en 22700
KG superphosphaat. levering half Novem
ber.
De heer J. Timmermans was laagste
inschrijver a 9,45 en 2,65 por 100 KG.
voor de eerste 2 partijen en de heer K.
Schippers voor de laatste a J 2,64 per
100 KG. Beiden wonen te Wolfaartsdijk.
M. Ct.
Het gerechtshof in Den Haag ver
minderde de gevangenisstraf van drie
jaren aan een in Belgie wonend Neder-
landsch koopman, opgelegd wegenskippen-
diefstal te Axel, met 6 maanden en de
geheele voorloopige hechtenis.
N. R. Ct.
Werkverschaffing. Te Hillegom
kregen twee personen verschil over het
van dat tijdperk des levens ingetreden,
waarin het hart nog meer zuiver en als
het ware een blad schoon papier is, waarop
de goede genius ol de booze engel, aan
wien het gehoor zal geven, lessen van
wijsheid en deugd ol woorden van boos
beid en zonde zal schrijven. Geen wonder
derhalve dat de om hem plaats grijpende
gebeurtenissen in hunne zoo licht ont-
vangbare harten indrukken achterlieten, die
nimmer geheel zouden woi den uitgewischt.
Dat die iudrukken evenwel zeer van el
kander velschilden, behoeft ter nauwernood
vermelding.
Otto, opgevoed door eene vrome, waarlijk
verlichte grootmoeder, die met hart en
ziel het huis vau Oranje was toegedaan,
en zonder Oranje voor kerk en staat niets
goeds verwachtte, en daarbij vol van eer
bied en liefde voor de hoog bejaarde vrouw
die hem schier tot eene moeder was ge
worden, hoopte alles van de oranjeparty
en waar deze al eens te kort mocht schieten
alles van den Hemel. Bedachtzaam in zijn
spreken en schroomvallig in het uiten van
zijn oordeel lan ,'zaam in te nemen van zijne
besluiten en voorzichtig in zijn handelen,
behoorde hij indiestille,hoewel warmevoor
standers zijner party die doorgaans meer nut
stichten in hunne schijnbare teruggetrokken
heid dan anderen die met al de hevigheid
hunner hartstochten zich op den voorgrond
stellen.
C Wordt vervolgd.)
