TWEE ERÏÏ1DEN.
No. 956.
Woensdag 31 Juli 1895.
I!e Jaarg.
PACHT.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuws ch-Vlaanderen
F. DIELEMAN,
so. FEUILLETON.
AXELSCHE
COURANT.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUKKER - UITGEVER
AXEL.
Advertentie n van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
„De pachten zijn te laagzoo klaagt
de eigenaar.
„De pachten zijn veel te hoog", zoo
de pachter.
Wie van de twee heeft nu gelijk
Natuurlijk is net zeer moeielijk, om
zoo iets zoo voetstoots uit te maken
'tis daarmede als met bet paard, dat
de verkooper goedkoopde kooper daaren
tegen rijk betaald noemt.
De belangen zijn verschillend de oog
punten, waaruit de zaak bezien wordt,
zijn verschillenddaarom tweeerlei
oordeel.
Om eene juiste uitspraak te doen over
het te hoog ol te laag zijn der pachten,
zouden we eerst een voldoend aantal
gegevens moeten bezitten om de waarde
van den grond te bepalen die waarde
kennende, zou naar den tegenwoordigen
rentestandaard de grootte van billijke
pachten vast te stellen zijn
De waarde van den grond, dien de
landbouwer gebruikt, hangt af van ge
steldheid en ligging en kan berekend
worden uit zijne opbrengst.
Om haar in onze provincie te kunnen
beoordeelen, zoude men in 't bezit moeten
zijn, van de opgave, over de laatste vijf
jaren van 'f geen eenige goede hofsteden,
die in goede handen zijn, hebben opgo
bracht en van 't geen zij hebben gekost.
We zouden moeten weten, wat ont
vangen is voor tarwe, gerst, boonen
erwten, haver, beten aardappelen, ajuin,
karwij, enzwij zouden daaraan moeten
Roman van GOLO RAIMUND.
UIT HET DüITSCH VERTAALD DOOR
Asrar a.
Er was niet gevraagd om liefde tus
schen hen, 't was een openbare eerlijke
handel om geld en goed, zij was te trotsch
haar eigen ik op den koop toe te geven.
Daarentegen zou zij waken over de eer
van zijnen naam, als over haar eigen,
waaraan zjj zulke groote offers bracht, en
daarom moest hij onbezorgd en met het
vermogen handelen naar het hem rechten
noodwendig toescheen.
Zoo was de gevreesde dag aangebroken.
Katharina had verzocht, de vertrekken
an graaf Kurt te mogen betrekken en
laar verloofde had ze ingericht met ver
kwistende pracht, maar tegelijkertijd met
eei teeder inachtnemen van de wenschen
enbehoeften eener jonge vrouw, wat even
god kon voortspruiten uit een trotsch,
als uit een liefhebbend hart. De gravin
en uzanna betrokken de benedenverdie
ping barer woning, de kamer» vau den
graa waren wel boven, maar tegenover
die zner jonge gemalin. De oude gravin
toevoegen de opbrengst vat zuivel, vee,
varkens, paarden en hoenderhof die
som verminderen met het bedrag van
ïijks- en polderlasten, de uitgaver, voor
arbeidsloon, voor net herstel der onmis
bare werktuigen, voor den aankoop van
vee, van paarden, van alle /.aken, die
noodig zijn om het bedrijf te voeren en
met het daggeld, dat den pachter toekomt
voor zijn beheer, om aannemende,
dat de boer met zijn gezin van het bedrijf
mag meeeten uit hetgeen e; dan
overblijft, de grootte van de pacht te
Landverpachten zou o. i. moeten zijn
een soort vennootschap.
De eigenaar geeft een kapitaal ln de
gedaante van grond.
De pachter verschaft het kapitaal voor
't bedrijf.
De laatste treedt op als directeur om
beide kapitalen rentegevend te maken.
Bij 't einde van 't boekjaar wordt de
balans opgemaakt en winst of verlies,
- nadat de directeur voor zijne werk
zaamheden eene te voren overeengekomen
som ontvangen heeft, verdeeld in
evenredigheid van de gebruikte kapitalen.
Zoo zou het moeten zijn maar
daarom is het zoo niet 6n in dat niet
zoo zijn, zit juist het ellendige van ons
pachtstelsel.
De eene vennoot, de grondeigenaar,
heeft eene vaste winst, gewaarborgd door
het bedrijfskapitaal van den pachter, en
loont dus hoegenaamd geen gevaar van
verlies.
De tweede vennoot, de pachter, heeft
wel een kansje op winst, maar draagt
alleen alle verliezen, zelfs door de beben-
hield het voor volstrekt noodig, bij het
jonge paar, dat op zoo vreemdsoortige
wijze met elkander leefde, haar intrek te
nemen. Haar zoon moest naar hare mee
ning volstrekt een steun hebben in het
ledige huis, een vrouwelijk wezen, dat
met welvoegelijkheidj waardigheid en recht
de honneurs kon waarnemen, en noch het
een, noch het ander kende zij Katharina
toe. Zij gewoelde zich beleedigd door het
eenvoudig waardig gedrag over het jonge
meisje, dat optrad zonder de minste pre
tentie, alleen steunend op de betoovering
harer schoonheid en op het bewustzijn
van haar recht. Zij was nog altijd het
eenvoudige kind van het woud, onbesmet
door den glans en de ijdelheid der wereld,
zedig en natuurlijk in haar wenschen en
handelen, doch vol bewuste kracht in ha
ren wil, vol helderheid in haar oordeel
over menschen en levensomstandigheden.
De eenvoudigheid van Katharina's uiter
lijke verschijning, was evenwel der gravin
bovenal een steen des aanstoots en zjj
wilde beproeven, hare schoondochter ten
minste uiterlijk, naai zij meende, den
schijn eener hooggeboren dame te geven.
Zij nam daarom in stilte een kamenier
in dien3t, die hare meesteres met betrek
king tot vormen en mole, snede en stof
ter kleeding moest onderrichten en wist
dit onvermijdelijk kwaad aan de opper-
houtvesterin voor le stellen als een plicht
yan den nieuwen stand, waarin K itharina
au zou leven. Het joage meisje voegde
digheid van den eersten die verliezen,
welke de kortstondig opwellende goeder
tierenheid van het Burgerlijk WetboeK
scheen te willen brengen ten laste van
den eigenaar. (Burgerl, Wetb. artt. 1628
—1633).
Blijkt het, dat door gunstige omstan
digheden de 2de vennoot wat veel wint,
dan kan de eerste zich nu een zeker
aantal jaren, doorgaans 5, 7 of 9, een
grooter aandeel in de winst verzekeren,
of den 2den vennoot, indien deze niet
bereid is die meerdere winst te verleenen,
aan den dijk zetten.
Kan de pachter, tengevolge van te veel
geleden verliezen, de bedongen winst
aan den eigenaar niet jaarlijks uitk9eren,
dan wordt na korteren of langeren tijd
maar gewoonlijk in de dagen, dat zijn
bedrijfskapitaal de schulden nog dekt,
genoemd kapitaal door den eigenaar aan
geslagen de 2de vennoot wordt heel
menschlievend naakt uitgeschud, en de
eerste, ofschoon tevreden, dat bij er zoo
zonder eenige winstderving kapitaal
verlies is voor hem onmogelijk afge
komen is, kan in den kring zijner be
kenden maar moeilijk nalaten zijn hart
lucht te geven over de vele moeiten,
die men, zelfs ondanks de lage pachten
van den tegenwoordigen tijd moet aan
wenden om door zijne pachters betaald
te worden.
Maar kiezen wij, om omtrent de pacht
uitspraak te doen, een bepaald voor
beeld.
Van een bedrijf van 50 hectaren komt
aan 't einde van 't jaar, alle producten
verkocht, alle schulden betaald, alle ias
zich hiernaar bjjna met een gevoel van
medelijden, zoo gering scheen het haar
toe. Maar voor haren bruidsdag moest hare
moeder haar nog eenmaal sieren en met
duizend tranen vlocht deze haar een krans in
de zachte zijden lokken. Nog eenmaal
wilde zij Katharina, de dochter van den
houtvester zijn, eer zij de vrouw werd
van graaf Sturzach, zeer eenvoudig was
zij, zonder sieraad of tooi, maar zij was
bekoorlijk schoon. Maar toen zij nu voor
haren vader nederknielde, eer zjj den weg
insloeg naar de kerk, toen zjj afscheid
nam van die plaatsen, waar zjj hare
kindsheid had doorgebracht, afscheid van
hare vrienden en zachtkens zeide Vader,
geef mij nu uwen zegen op den weg,
dien gij mjj hebt bevolen te gaan, toen
kwam het berouw bij den opperhoutves
ter, toen wankelde hjj als had de storm
hem aangegrepen en de sterke man
weende als een kind. Maar Katharina
bleef bedaard. Ween niet, smeekte zjj,
laat ons sterk zijn, wrj hebben den stap
overwogen en overlegd, wij hebben hem
erkend als recht, nu mag ik ook niet
terug. Mijn offer van heden zal veel
verzoenen en uitwisschen en God heeft
alleen den vrooljjken gever lief. De op
perhoutvester putte kracht uit hare sterkte
hij drukte haar telkens opnieuw aan zijn
hart en toen trad Katharina naar buiten
uit het vaderhuis. Vol belofte brak de
zon door het groen der hoornen en om
straalde het hoitd der jonge bruid als
ten gekeerd, behalve de belooning van
den directeur, een batig slot van f 1500,—
Het bedrijfskapitaal
van den pachter be
draagt f 12.000,-,
daarvan berekenen wij
21l-2 pCt dus ƒ300,-
Zijn salaris voor het
bestuur der zaak, bo
ven betgeen hij met
zijn huisgezin gebruikt
aan zuivel,graan, spek
en vleesch 700,— ƒ1000,—
Zoodat er overblijft voör pacht 500,—
of zoo iets van ƒ10 per hectare.
Tegen die geringe pachtsom kan be
zwaar worden gemaakt. Ge hadt, aan
gezien ge maar een greep in 't wilde
deedt zoo kan men zeggen even
goed een zuivere opbrengst kunnen aan
nemen van ƒ2000,- van ƒ2500,- bij
welke laatste veronderstelling de pacht
reeds ƒ30,— per hectare zou bedragen.
Maar, meenen wij daartegen te mogen
inbrengen, onze greep is zoo maar niet
ins Blaue hinein.
Aangenomen, dat een landman van de
1000, die wij bij onze vorige bereke
r,ing hebben uitgetrokken, behoorlijk
leven kan, dan moet een boer, die 40
jaar op een eigen gedoe van 50 hectaren
woont, omdat hij geen pacht behoeft te
betalen, ieder jaar f 500, - kunner, over
leggen en dus, dat kapitaal telkens uit
zettende tegen 3 pCt, aan 't einde van
die 40 jaren, behalve zijn eigendom vaD
50 hectaren en zijn bedrijfskapitaal van
12000,nog een kapitaal hebben over
gewonnen van 477000,
een gloiiekrans en de lijster inde groene
kooi aan de deur zong zoo helder en jubelend
op dien schoonen zomermorgen, al ware
het een zegelied lot Katharina's eer. Het
huwelijk vond plaats in de kleine dorps
kerk, waar zy gedoopt was en bevestigd
en de grafeljjke familie met de getuigen
wachtten reeds in de kerkekarnei, toen de
bruid mot haar ouders verscheen.
Nooit was hare kinderljjke reine schoon
heid zoo overweldigend in het oog ge
vallen als heden en Leo gevoelde een
zekere ontroering, toen hij daaraan dacht,
dat dit jonge hulpelooze wezen
heden geduldig de verwachtingen harer
jeugd nederlegde als een offer op het
altaar, om een onbekenien en onbemin-
den man gehoorzaamheid en trouw te
zweren. Hjj had zich niet geheel kun
nen onttrekken aan een overtuigenden
indruk bij de laatste raededeelingen die
de opperhoutvester hem gedaan had ten
opzichte van het testament en als hij
hieraan geloofde, dat Katharina onschul
dig was en nu haar geluk opofferde voor
het zijne, dan vervulden medelijden eu
dankbaarheid zijn hart. Zelden is wel
een bond gesloten geworden, waarbij allen
zoo onbevredigd waren en vol droeve
vooruitzichten. Maar dit gevoel van ver
wjjdering werd naast de heilige plichten
die Leo op zich nam en die hem ernst
waren by zijn eergevoel, een band die
hem licht aan het schoone meisje verbond.
Toen de plechtigheid was afgeloopen,
