No. 876.
Zaterdag 29 December 1891.
!0e Jaarg.
Nieuws- en Advertentieblad
Zeen wsch-V laan deren.
F. DIELEMAN,
AXEL.
FECILLETON.
AXELSCHE
COURANT.
VOUI'
Dit Blad ver schijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 cent; franco per post 60 cent;
voor België 80 cent. Afzonderl. nuram. 5 ct.
DRUKKER - UITGEVER
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar 'plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterljjk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag Twfet uren.
Het volgend nom—
mer zal in plaats van
Dinsdagavond Dinsdagmor
gen verschijnen.
Advertentiën voordat nummer
kunnen worden bezorgd tot ui
terlijk Maandagnamiddag 2 ure.
UIT DE PERS.
Radicaal en Radicaal-liberalen.
Het Amsterdamsche Dagblad bespreekt
nog eens het „fusie-plan" van den heer
Treub, nu dit den tweeden Kerstdag in
de algemeene vergadering van den Radi
calen Bond aande orde kwam.
De heer Treub wil een partij, zegt
het blad, meteen program dat zich naar
de grondwet schikt, waarmee geen der
leden is ingenomen, integendeel haar be
schouwen als een belemmering voor de
wetgeving.
„Een program dus, dat zich naar die
grondwet schikt, en waaruit alles ge
schrapt wordt wat verder regelrecht uit
de beginselen dei partij voortvloeit. Zoo
b.v. zou daarin volstrekt geen sprake
moge zijn van volledige scheiding var.
Staat en Kerk, wijl de tegenwoordige
grondwet haai verbiedt
«We zullen met zeggen wat een
makke partij zou het moeten wezen, die
r.aar zulk een recept was samengesteld
ze zou van haar geboortq af niet mak
zijn, maar dood Elke partij, al zij zo
ook niet voor de eeuwigheid, leeft alleen
van hare aspiraties, door het besef van
haar beginselen. Dezen alleen vormen
haar ziel en geven geest. En nu zou de
nieuwe partij volgens art. 1 vap liet
Radicaal progiam, wel een algemeene
formule uitspreken, maar de 'oeteekanis
daarvan beperken, verminken, door wat
er in een grondwet staal, het aan ieder
overlatende, tot de grenzen van dit con
servatiefliberaal gewrocht genaderd, zich
tevreden te betoonen of verder te willen
gaan."
»Eene politieke partij, de r.ieuwe radi
cale politieke partij zal zich om het
vraagstuk der grondwetsherziening eèrst
hebben te bekommeren, als het - hoe
dan ook door andere partijen? ernstig
aan de orde komtDe nieuwe radicale
partij zal niet de grondwetsherziening
door haar program moeten voorbereiden?
De noodwendigheid dier herziening niet
hebben aan te wijzen door de eischen
van dat program
»In welk brein worden zulke dingen
uitgebracht?
De hber Treub stelt als de eerste eisch
van het nieuw program »geliikstelling
der meerderjarige Nederlanders ten aan
zien van de oefening der staatsburgeilij-
ke rechten.
>Ditnu verhaalt de grondwet stelliger
dan iets anders, wat het kiesrecht be
treft.
Wil hij dit toch in zijn program op
nemen, waartoe stelt hij dan tegelijker
tijd - de grondwetgrens?
Het allereerste immers wat hij vordert
is met de grondwet in flagranten
strijd
Dan wijst de schrijver er op, dat de
grondwet immers uitsluit bedeelden en
alle vrouwen.
»Een kieswet van conservatieven aard
is in bewerking, en het conservatisme
(Naar het Deensch.)
»Kan men dan in de stad geen nieuwe
kleeren koopen vroeg de juffrouw ang-
stig.
»In r,oo korten tijd onmogelijk!" ant
woordde het meisje.
»0! dan is alles verloren met dezen
uitroep viel ik op een stoel neder.
De jonge dame had mij medelijdend
aangezien, wanhopig vouwde zij de han
den. Plotseling vloog een straal van
vreugde over haar lief gelaatzij wend
de zich tot het meisje „Gauw Martha,
ik heb een uitweg gevondenGa naar
mijn kamer, neem van mijn werktafeltje
de sleutels en haal uit papa's garderobe
een rok en alles wat mijnbeer noodig
heeftbreng hem een chapeau claque
mede, niet waar, mijnheer?" keerde zich
smeekend tot rag. „u slaat mijn aanbod
niet at ik geef u deze kleederen, tot
dat uw eigen door mijn tasschenkomst
zgr. schoongemaakt. Op die wijze heeft
u niet af te zien van de zoo lang ge-
wenscbte audiëntie, en ik zal uw levens
geluk niet hebben verstoord."
In den beginne wist ik niet, wat ik
beroept zich op de grondwet, en nu zou
in het program van eer. democratische
partij niet het algemeen kiesiecht moe
ten worden opgenomen, zeer beslist in
veel ruimeren zin dan de grondwet, ge
maakt om algemeen kiesrecht te weren,
bedoelt
Neen, indien gij een program ontwerpt
open het niet met een dubbelzinnigheid.
Algemeen kiesrecht geschreven in een
radicaal program, ken niets anders be-
teekenen dan een kiesrecht uitgebreider
dan de grondwet gedoogt. Alleen zulk
een kiesrecht erkennen wij radicalen als
recht, en slechts door dat recht voor te
staan als recht, mogen wij rekenen op
het vertrouwen van hel volk."
De heer Treub wil vorder uit het ra
dicaal program schrappen de afschaffing
der Eerste Kamer.
»De heet Treub weet zeer goed uit
hetgeen over dit punt is gesproken en
geschreven zegt het Dagbl., dat met
Eerste kamer bedoeld wordt het pluto
cratisch karakter van dat lichaam. Een
Eerste kamer, zooals thans bestaat, ge
kozen uitsluitend uit zeer gefortuneerde
of hooge ambtenaren. Of men één of
twee lichamen in ons land noodig heeft
om bij de wetgeving te assisteereu is
een open vraag, maar dat geen demo
craat »met een zoo bij uitstek plutocra
tische instelling als onze Eerste Kamer
vrede kan hebben" - het is immers
uitgemaakt.
»Nu waarom zou dit nu niet mogen
blijken uit een radicaal program, als al
wat werkelijk democratisch gevoelt, het
Hierover eens is?
Het heeft waarlijk allen schijn, alsof
de hoer Treub in zijn spreken met de
antwoorden moest op deze, mij op smeeken
den toon gedane aanbieding, maar eindelijk
stamelde ik verlegen een woord van dank
en zei, dat ik met vreugde er van ge
bruik zon maken. Kennelijk verheugd
reikte het jonge meisje mij de hand, nam
de dienstbode, die rag nog stond aan te
gapen bij den arm en deed haar door een
zijdeur verdwijnen. Nauwelijks een mi
nuut later kwam zij met de kleederen
terug. Men liet mij alleen en de verande
ring was in een paar secouden afgeloopen.
De rok scheen wel een korpulenter heer
dan ik ben, toe te behooren, maar hij
was van fijne stof en met zwarte zijde
gevoerd, zoodat, ik naar mij dacht, er zeer
élégant in uitzag. Blechts de hoed kostte
mij hoofdbreken, want ik wist die niet
te openen; ik wilde echter mijne onwe
tendheid niet doen blijken tegenover het
dienstmeisje, dat mij weder glimlachend
monsterde, toen ik in de voorkamer kwam.
De mooie jonge dame vertoonde zich op
dat oogenblik, ik nam atscheid en beloofde
dadelijk na de audiëntie de geleende klee
deren terug te zenden, waarop zij vriendelijk
antwoordde, dat daar geen haast bij was.
Ten slotte vroeg zjj mgn adres otn mjj
mgne zaken terug te kunnen zenden en
tevens te vernemen, hoe de audiëntie was
afgeloopen.
Na mij nogmaals excuus "oor hare on
voorzichtigheid gevraagd te hebben, ver
gezelde zjj mjj de trap af en weuschte
mij geluk op mjjn voornemen.
Toen ik op straat kwam, ging ik zoo
snel mogelijk ii de richting van het mi
nisterie en trachtte onderweg te vergeefs
den hoed te openen. Na verschillende
nuttelooze pogingen, gaf ik het op en
hield hem slechts boven mijn hoofd om
mij tegen de brandende zon te beschutten.
Het was een geluk dat het zomer was,
en dat de raensohen op straat konden
denken, dat ik het buitengewoon warm
had, anders had mgn wandeling bloots
hoofds wel de opinerkzaunheid getrokken.
In waarheid was het ook zoo, want toen
ik een paar minuten later in de voorka
mer van ZijnExellentie stond, drong het
angstzweet mij uit alle poriën. Mijn hart
sloeg bijna hoorbaar, toen een gegalon
neerde bediende mijn' naam vroeg en mg
verzocht binneu te komen.
Ik kwam in een gtoot vertrek. De
minister zat voor een schrijftafel, die bij
het eenige venster iu de kamer stond. Een
onaangename stilte heerschte in die ka
mer men hoorde slechts het zachte kras
sen van de pen, waarmede Zijne Eicellen-
tie op het voor hem liggend papier no
tities maakte. Na een pauze, die mij een
eeuwigheid scheen, hoorde ik plotseling
zijne diepe, welluidende stem zonder van
zijn werk op te kijken vroeg hij: »U
komt om de opengevallen betrekking ver
zoeken, niet waar
»Ja, uwe Excellentie,gedurende 6
meerderheid" gezegd heeft: Algemeen
kiesrecht kan ik niet uif het program
laten, dat neem ik dns ondanks do grond
wet op, maar die afschaffing van de
Eerste Kamer is iets anders, haar drijf
ik met de grondwet uit.
„Alle radicalen zijn natuurlijk voor
veroeniging met gelijk gezinde democra
ten, dat iemand daar tegen zou zijn is
door den heer Treub, zoo niet uitgedacht
dan toch geheel ten onrechte ondersteld.
Maar geer. hunner zal zich van harte
kunnen verklaren voor een zoo treurig
pogen, met zulk een armzalig middel,
als waartoe de heer Treub hen wenscht
t9 verlokken. En de liberalen evenmin
zullen zich op dien weg bewegen. Daar
zijn onder hen zeer enkelen, die uit hoof
de van hun radicalisme, reeds lang uit
het liberaal partijverband, hadden be
hooren te treden, en voor wie het nu
wat hard is, dit nog te doen. Deze en
kelen zitten, om zoo te zeggen, tusschen
de liberalen, bjj wie zij moeilijk kunnen
blijven en de radicalen, die politiek hun
wel een weinig onfatsoenlijk zijn, in de
knel. Zij zouden allen tot een kloek be
sluit kunnen komen, als zij bij hun uit
tocht en bij hun intocht werden geës
corteerd door de halve liberale partij.
Deze escorte nu wenscht de heer Treub,
en dit doet zijn medelijdend hart alle
eer aan. hun te verschaffen, maar
men zou een kind in de politiek moeten
wezeu om te gelooven, dat de liberale
partij die vier, vijf of zes zulk een eere
wacht zou willen verstrekken of dat de
radicale partij, hoe verlangend ook naar
hun reeds jaren verbeid toetreden, hen
met zulk een geleide zou willen ont
vangen."
jaar is het mijn vurigst verlangen
die plaats te verkrijgenstamelde ik.
»De inlichtingen omtrent u luiden zeer
gunstig!" en rich langzaam naar mg toe
keerend „U weet wel, dat bij het aan
vaarden der betrekking een cautie van
1200 kronen moet ge.tort worden. Is u
in staat om over die som te disponeeren l"
„Ja, uw Excellentie, mijn oom zal, in
geval ik het groote geluk heb de be
trekking te krijgen, de cautie voor mg
deponeerenantwoordde ik en haalde
gemakkelijker adem.
»Zoo-o-o!" zai de minister, terwijl hij
langzaam en afgemeten zijn lorgnet met
een zijden zakdosk schoonmaakte. Toen
hij met dat proces 't duurde omstreeks
anderhalve minuut gereed was, zette
hij het lorgnet weder op en zei mij aan
ziende: kom eens wat naderbij."
Met een buiging voldeed ik aan zijn
verzoek en trad bij het venster, vlak te
genover hem. Het was alsof hg mij met
de oogen doorboren wilde. Plotseling kwam
er een uitdrukking van verbazing op zijn
gelaat; hg stond van den stoel op en kwam
naar mg tos. Zijn oog was op mijn rok
gevestigd en wel bijzonder op het bovenste
linker knoopsgat. Onwillekeurig kwam
de gedachte bij mij op »Zou hij nu
reeds merken dat die fiins kleeding mij
niet toebahooit
„Ge zijt mooi gedecoreerd, mijnheer
zei Zijn Excellentie op verwonderden toon