No. 778.
Zaterdag 15 Januari 1894.
9e Jaarg.
KJ is
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuw sc h -Vlaanderen.
F. IHELEMAiV,
AXEL.
Snikerfabrikanten en Landbouwers.
89 FEUILLETON.
AXËLSCHE
COURANT.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag'- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUÏKER UITGEVER
A d v e r t e n t i n van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
De heer Dr. A. J. Swaving, directeur
van het Rijkslandbouwproefstation te
Goes heeft in de N, R. Ct. een open
brief gericht tot den heer S. C. J Heer-
ma van Voss te Leer, secretaris va.n den
Bond vao suikerfabrikanten.
Deze brief heeft betrekking op de wijze
van betaling der suikerbieten, een onder
werp dat herhaaldelijk ook in dit blad
werd behandeld.
Dr. Swaving spreekt als zijne vaste
overtuiging Uit dat, in het belang eener
veredelde cultuur, Je betalinq der beetworte
len volgens het suikergehalte de voorkeur
verdient bóven de betaling volgens het ge
wicht. Op zijn initiatief hadden verschil
lende vergaderingen plaats en werd den
7en Februari 1892 te Breda een gecom
bineerde veigadering van afgevaardigden
van landbouwvereenigingen en suikerfa
brikanten een proefcontract goedgekeurd
waarbij de basis werd gesteld op 13 pet.
tegen /II per 1000 kilo netto. In de
campagne 1892 werden op bescheiden
schaal zulke gehalte-contracten gesloten.
Den 20 Jan. 1893 had onder leiding
van dr. Swaving een tweede gecombi
neerde vergadering plaats te Breda. Op
die vergadering bleek dat beide partijen
de invoering van bet contracteeren op
gehalte wenschelijk achten. Er ontstond
echter geschil over het percentage ter
wijl de fabrikanten wilden contracteeren
op 11, resp. 11.50 per 1000 kilo met
basis van 14 pCt. suiker, achtten de land
bouwers deze basis te hoog en noemden
zij den eisch der fabrikanten gelijkstaan
de met eene weigering om op gehalte te
contracteeren. De tweede samenkomst
NAAR HET HOOGDUITSCH VAN
OOLO IIAINI l'\ IF
DOOR
A. A. v. W.
Hg ging naar huis en zijn eerste be
zoek gold zijn verloofde. Zn verschrok,
toen zij hem voor zich zag, zoo veran
derd en ontzenuwd, maar zij weet dit
aan het verdriet over zijr. vader, aan o
verspannen arbeid en verlangen naar haar.
Geef u mij spoedig, bad hij en ik zal
de Herbert van vroeger dagen zijn.
Maar zij was niet lijdzaam als Magda
lena, zij had nooit iets gekend daD haar
eigen wil.
Binnen drie maanden, was haar ant
woord, de rouwtijd over grootvader moet
ten minste geëindigd zijn, den rouwtijd
over uw vader verkorten wij reeds. En
dan is er nog zooveel, zoo eindeloos veel
te doen vóór onze reis. Een uitzet is
een gewichtige zaak hoeveel winkels
heb ik te bezoeken, hoeveel te bespreken
met modistes en leveranciers. De reke
ning met mijne voogden, het overgeven
van het vermogen in uwe handen, ver
pieuwing van pachtcontracten, waarvan
had dan ook geen ander resultaat dan
het besluit dat in November 1893 een
nieuwe bijeoDkomst zou worden belegd.
Toen evenwel dr. Swaving stappen
deed om tot deze derde vergadering te
komen, ontving hij namens de vergade
ring van fabrikanten eene besliste wei
gering op grond, dat zij »geen heil" za
gen in nieuwe onderhandelingenwijl
„een landbouwer in het algemeen veel-
eischend is" Deze wijze van doen, waar
door de weg tot onderling overleg ge
heel en al wordt afgesneden, wordt door
dr. Swaving zeer betreurd en heeft hem
de overtuiging geschonken, dat de ver
houding tusschen landbouwers en tahri
kanten niet langs den door hem voor
gestelden weg is te verbeteren omdat de
landbouwers niet zijn opgewassen tegen
de macht van den fabrikantenbond. Schrij
ver is door den loop dezer zaak dan ook
gebracht tot de meening, dat de uiteen
lcopende belangen van fabrikanten en
landbouwers alléén kunnen worden ver
zoend door de landbouwers tevens ge-
intresseerd te maken bij de fabriek, m.
a. w. door de oprichting van beetwortel
suikerfabrieken op coöperatieven grond
slag.
Het antwoord van deD heer Van Voss
luidt dat dr. S. de zaak te veel van uit
de studeerkamer beziet. De weigering
der landbouwers om op het onder hun
directie en medewerking vastgestelde
contract zaken te doen, zit hem niet zoo
zeer in de 14 percent suiker maar in
de voorwaardemonsterneming aan de
fabriek.
De 14 pet. suiker is een eisch die
zichzelf oplegt; wanneer de landbouw in
Nederland voor den basisprijs (dit jaar
ik niets versta en dat ik aan u overlaat
dat alles eischt tyd. En overvloed
van tijd hebt ook gijzelve niet. naar het
mij toeschijnt want ik denk, dat gij mij
niet iD het huis zult willen brengen zoo
als uwe ouders het bewoond hebben. Mijn
smaak toch wijkt zoozeer af van den hun
Den en mij op genade of ongenade o-
vergeven aan den decorateur, daar heb
ik ook geen lust in.
Herbert schikte zich met tegenzin dat
gene wat hij zoozeer geschuwd bad, een
geduldig afwachten van de dingen die ko
men zouden, was het eenige wat nu hem
restte. Maar deze rust en lijdzaamheid,
in plaats van kalmeerend te werken op
zijne gespannen zenuwen, verhoogde zij
ne prikkelbaarheid tot den uitersten graad
Het was een geluk voor hem, dat het
m orde breugen vau het groote vermo
gen, dat hem ten deel viel, eene tijdroo-
vende en tegelijk aangename bezigheid
was, eene bezigheid, welke hem dageljjks
de overtuiging schonk, dat een zorgeloos
schitterend leven hem wachtte, zoodra de
dreigende wolken, zouden zijn voorbijge
trokken, de wolken, die nog zweefden bo
ven zijn hoofd.
\olgens den wensch zijner bruid, was
zijn vaderlijk huis ingericht met al de
pracht, welke zij beminde met al de lui
men en ideeën van een bedorven kind.
Daarover waren de eerste debatten en
verschillende meeningen ontstaan, waarbij
10) niet in staat bleek, hetzij op ge
halte of op gewicht, 14 pet. suiker er.
gaandeweg meer te leveren, dan zou
de beetwortelsuikerindustrie in ons va
derland eenvoudig geen toekomst hebben
want slechts uit suikerrijke bieten kan
zij een product maken dat op de wereld
markten kan concurreeren.
Eilandenliggingverre afstanden en
kleine contracten zullen steeds den ge-
wenschten verkoop op gehalte tegenhou
den.
Beid® partijen zullen monsterneming
bij zich wenschen, het is dan ook natuur
lijk dat de verkoop op gehalte slechts
daar geslaagd is. waai' groote grondbe
zitters met belangrijke partijen per vaar
tuig aan de fabriek, dat is in beider te
genwoordigheid, kunnen leveren.
De heer v. V. ontkent dat bij weg
valling van dr. S.'s lievelingsdenkbeeld
„verkoop op gehalte" de toestand zou
treurig worden terwijl de Bond vanSui-
kerfabritanten wei kei ijk betaalt de hoogst
mogelijke prijzen, en de landbouwer hare
conditiën, waren zij overdreven, zeker zou
afwijzen.
De West Noord-Brabantsche boeren
erkennen dan ook gaarne dat zij hun
welvaart te danken hebben aan de bie
tenteelt.
De heer v. V. bestrijdt het correctief
door dr. S. gesteld de landbouwers ge-
interesseerd bij fabrieken op coöperatie
ven grondslag of bij de bestaande sui
kerfabrieken. Dat zou tegenvallen. De
schoenmaker moet zich bij zijn leest
houden. En zou dan de tegenslag van
vioege winters, slechte oogsten, suiker-
crisis, enz. achterblijven, waarmee de
fabrikanten te rekenen hebben Men
zij steeds als overwinnaar te voorschijn
kwam, want Herbert zocht uit de hoog
gaande golven een veilige haven, eer zich
een on weder ontlastte.
Twee dagen voor de bruiloft was het
huis gereed, het was schoongemaakt en
gezuiverd, meubels en kronen, kandala-
bres en spiegels waren ontdaan van hun
ne beschermende omhulsels, het jonge paar
wilde op de lange reis een volledigen in
druk raedenemen van hunne toekomstige
huiselijkheid.
Herbert had juist zijn eersten rondgang
gemaakt, had nog eenmaal alles bekeken
en onderzocht, daar hij in den namiddag
zijne bruid verwachtte vergezeld van zij
ne moeder Zooals hii daar zat in zijn
kabinet, diep in zijn armstoel gedoken,
onbespied en zich zonder dwang overge
vend aan zijne stemming, scheen hij merk
baar veranderd. Er was iets vermoeids
in zijne onverschillige houding, in de al-
geheele werkeloosheid, waarin zjjne halt-
geopende oogen beenblikten over de cou
rant, welke hij in de hand hield, en scher
pe lijnen om neus en mond haddeu op
zijne trekken den stempel gedrukt der
laatste weken en maanden.
Hij zat in diepe gedachten verzonken
en, wat hem zelden gebeurde, die gedach
ten dwaalden in het verleden. Het was
toch zoo natuurlijk, dat hij eene verge
lijking maakte. Hoe klein, hoe vertrou
welijk en bescheiden was zjjn eerste te
moet den toestand niet afmeten naar een
paar goede jaren als die dezen nu gehad
hebben.
Zij tevens nog gemeld dat de eerste
kamer met algemeene stemmen heeft
aangenomen het door de tweede kamer
eveneens aangenomen voorstel van den
minister van financien om den suiker
accijns zooals de Telegraaf zegt
wat strakker aan te halen en alzoo een
eerste bogin te maken met het beperken
der overmatige uitbreiding welke de sui
kerfabrikanten gaandeweg hebben weten
te geven aan de hun verleende protectie
door een steeds grooter aantal overpon-
den uit het aan de meting onderworpen
sap te trekken boven de hoeveelheid
die door den Staat b(j zijn aanslag als
norm wordt aangenomen.
De aanslag is nu met 20 pet. opeens
verhoogd, en eene controle ingevoerd, die
mettertijd zal leiden tot een afdoende
regeling der fabricage
De afgevaardigde uit Noord Brabant,
de heer Stassen bestreed 't voorstel en
pleitte voor de fabrikanten, wijzende op
de voordeelen die de bietenbouwer Ee
niet.
Jammer echter dat de bietenbouwei
zoo weinig ziet van deze voordeelen. Veel
eer zoo zegt de Telegraaf al weer
beeft de overpondign voor een deel ten
hunnen koste plaats en worden zij juist
met het oog daarop door de verbonden
fabrikanten op de ergste mani6r gerin
geloord.
Merken wij eindelijk nog op dat deze
regeling, gelijk alle vorige partiële rege
lingbn der accijnzen op suiker indirect,
den landbouwer tol nadeel waren; want
ieder voordeel door de schatkist, door
huis geweest, een tehuis dat hij zich ge
schapen had in stille verborgenheiden
welk een gevoel van daük en geluk had
die schoone vrouw medegebracht, die
vrouw, welke den drempel overschreed
aan zijne hand Slechts weinige eenvou
dige kamers had zjj bewoond, maar in
zijne herinnering oefenden die kamers een
onbeschryfelyke bekoring op hem uit
het was hem, als ware daar alles geble
ven, wat de aarde te schenken had aan
glans en zonneschijn. De lange rij ka
mers, welke hij hier overzag in haar druk
kende pracht van stukadoorwerk en ver
guldsel. met hare donkere gewerkte zij
den tapijten, zij scheen hem ledig toe en
koud. Hij smachtte naar dien zil verrei-
nen lach, die hem eens had verrukt, naar
de zorgeloosheid van vroeger dagen.
Berouw was het niet, dat hij gevoelde,
ook geen medeljjden met de vrouw aan'
welke hij zoo zwaar gezondigd had. Al
leen onrust verteerde hem, alleen bittere
toorn steeg in hem op, als hij het verle
den vergeleek met het tegenwoordige en
zich herinnerde, dal hy toen vryer ge
weest was en gelukkiger dan nu.
Zoo dacht hy eü toen vielen hem de
moede oogleden toe hy sliep zoo weinig
in die lange uitputtende nachten. Dit
gebeurde hem vaak by dag en als hij
dan gewekt werd door eenig gerucht of
door een naderenden stap, zooals nu door
den staf vau zjju bediende, dan schrok
openae, reifcte haar de hand en
