Mo. 755
Woensdag 18 October 1895
iv
Hij ii 4e ws«ke!
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuffsch re
MELKMAN
AXEL
Dinsdag 31 October 1893.
Xm liiDderitout.
AXEL.
Emigratie naar Transvaal.
.64- FEUILLETON.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per Maanden
50 cent; franco per post 60 cent;
voor Bel gits 80 cent. Afzonderl. numni. ct.
DRUKKER UITGEVER
regels
25 cent;
letters worden
Advertentiën van tot
voor eiken regel meer cent. Groote
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
TB
OP
In Het Handelsblad handelt mr.
Everdingen Lange Jr. over de emigratie
naar Transvaal. Indertijd heeft hij in
een vlugschrift die emigratie boven eene
landverhuizing naar of Zuid-Amerika
aanbevolen en getracht een fonds bijeen
te krijgen om geschikte werklieden naar
Transvaal uit te zenden. Er werd eene
som bijeengebracht, welke spoedig uitge
put was. Nu is mr. eenige maan
den in Transvaal geweest' en tot oordee
ien beter in staat.
Hij heeft het platteland in Transvaal,
^en ook in de Kaapkolonie en Oranjevrij-
staat van een beslist Hollandsch karak
ter bevonden. De invloed van de En-
gelsche taal bepeikt zich tot steden en
dorpen, waar toch, met uitzondering van
de mijncentra, ook Hollandsch gesproken
en verstaan wordt. Om de taal dus
blijft bij Tiansvaal voor de emigratie
onzer weiklieden boven Amerika stellen
Ofschoon hij echter gelooft, dat een be
kwaam werkman uit ons land nog altijd
in Transvaal slagen zal, duilt hij niet
aanraden de uitzending van werklieden
daarheen financieel te steunen, aangezien
NAAb/ HE7 HOOGDU1TSCH VAN
«SOLO StAIMUKTI»
DOOR
Theresa's trekken helderden op, toen
haar vader haar de woorden zijns broeders
herhaalde. Nn wij in Duitschland zijn,
zoo dicht bij de plaats, vanwaar de dra
den harer levensgeschiedenis uitgingen
moet papa die draden in handen nemen
en volgens die draden haar spoor zoeken
te volgen.
Zij wachtte geen bevestiging af, zij was
er te zeker van, maar wendde zich tot
Herbert en zeide op hare levendige wijze
En wat zegt gij, signor Zij is het beste
lot en den besten man waardig, niet waar
Hij zwol op van onmachtigen toorn,
omdat dit kind hem vasthield met hare
zwakke handen en hem drong om tegen
zichzelven te getuigen Ik hoop het, ge
loof het zelfs om harentwille, antwoordde
hij. Een stellig ooi-deel kan ik niet over
haai uitspreken, ik ken haar weinig, wij
ponden elkander zeer ver. Zij was schoon,
zoo schoon ais een blondine, die ik in het
algemeen weinig bekoorlijkheid toeken
hun gids niet eeti werkkring kun
worden. De werkman zal uit
tel raard in de steden en dorpen komen,
en daar zijn de weikgevers meest En
gelschen. Daarom lato een flink en kun
dig werkman, die op eigen kosten gaan
wil, zich echter niet teiughouden. On
getwijfeld hij zal slagen, zogt mr.
Over de emigratie van landbouwers
denkt mr. gunstiger. Er is ginds
gebiek aan goede werkkrachten. De
Kaffers zijn vrij en kunnen tot geen ar
beid gedwongen worden zij zijn boven
dien om verschillende redenen ongeschik
te arbeiders. In Natal heeft men Britsch-
Indische koelies laten uitkomen. Euro
peesch werkvolk is te duur. En Trans
vaal, waar, voornamelijk omdat irrigatie
noodig is, de cultuur intensief is, behoeft
vele werkkrachten.
De markt ia in Transvaal nog beperkt,
er is weinig export, en daarom is een
veelzijdig boerenbedrijf, de verbouwing
van een aantal producten won actielij
Nu hebben cultuuimaatschappijen, ge
schoeid op de leest der Oostindische, aaD
gezien zij bij zulk veelzijdig boerenbe
drijf niet kunnen bloeien, in Transvaal
geen kans op welslagen, maar wel ia
Transvaal met dat veelzijdig boeren be
drijf geschikt voorden enkelen landbou
wer, hij zij pachter of eigenaar.
De giond is vruchtbaar, het klimaat
prachtigvan d9 hoofdproducten valt er
tweemaal in het jaar te oogsten. Be
halve de voortbrengelen van onzen Hol
landschen bodem gedijen er allerlei tro
pische gewassen, althans op beschutte
plaatsen. Voor de veeteelt is Transvaal
een onbegiensd gebied. Heel Transvaal
is weidegrond. Er zijn wel bezwaren,
wezen kan. Verder weet ik zoo goed als
niets van haar, ik moet zelfs, op gevaar
af van te mishagen, bekennen, dat wig
van te uiteenloópende natuur waren, om
elkander te verstaan. Daaibij was ik in
den tijd, die haar vlucht of ontvoering
voorafging, in Engeland. Daardoor heb
ik niet eens eenige in het oog loopende
verandering bij haar kunnen opmerken en
beken dat de gansche zaak mij tame
lijk koel gelaten heeft. Maar ik wen«ch
en hoop, dat de jonge dame, die men in
hare betrekking als opvoedster toch een
zekere mate van verstand en overleg mag
toekennen, Diet in den blinde gehandeld
heelt, maar zich de waarschijnlijke gevol
gen, welke have handeling zou kunnen
hebben, heelt voor oogen gesteld. Het
eenige, wat zij, zooals ik voor hare eer
hoop, niet bedacht heeft., was de trouwe
loosheid, waaraan zij zich heeft schuldig
gemaakt ten opzi -hte van haren verloofde.
Zij had haar woord niet gegeven, slechts
hij vuelde zich gebonden, zeide Theresa
veidedigend.
Hij trok de schouders op ik ben niet
genoeg met de zaak bekend ik herhaal
alleen, wat zij mama bij hare komst hier
in huis zelve heeft medegedeeld Laat ons
dan hopen, dat zich alles ten beste schik
ken. zal ook voor den armen schilder, wiens
verijdelde verwachtingen toch een weinig
medelijden verdienen.
Het was hem niet duidelijk, waaruit
maar geen overwegende. De bevolking
en dus de behoeften nemen toe; de mid
delen van vervoer, de spoorwegen kun
nen niet uitblijven en de ossenwagen is
nog zoo veiwerpelijk niet.
En toch kan mr. den Nederland-
scl.en boer niet onvoorwaardelijk aanbe
velen met zijn gezin, op eigen risico,
daai heen te gaan, en wei, omdat hij ze
ker is, dat de Nederlandsche boer in
de eerste jaren niets dan ellende zal lij
den. Hij is er vreemd, kent klimaat en
seizoenen niet, zal den grond, dien hij
koopen wil, omdat bijna geheel Trans
vaal particulier eigendom is, zeer duur
betalen moetenheeft irrigatiewerken
aan te leggen, waar bij geen verstand
van heeft, enz.
Mr. wil de zaak op eene andere
wijze aanvatten. Voor jonge ongehuwde
landbouwois zullen, tegen borgtocht hier
te lande, de reiskosten worden bbtaald.
In Transvaal worden zij twee jaren by
eenen boei in de leer gedaan. Daarna
krijgen zij, als hunne leermeesters te
vreden over hen zijn, een stuk grond
met huis in huur en öedrijfkapitaal, zoo
veel mogelijk in natura. Daarvoor be
talen zij eene matige pacht en moeten
hunne schuld (reiskosten) delgen en het
bedrijfkapitaal teruggeven. Daarna krij
gen zij het land in eeuwigdurende erf
pacht; zij kunnen het niet koopen, eens
deels om huo allerlei lasten te besparen,
en anderdeels de stijging van de waarde
der gronden en dat voorziet
stellig ten voordeele der geldschieters
te laten komen
In deze onderneming ziet de schrijver
eene goede geldbelegging, voor Trans
vaal de winst van goede werkkrachten,
Theresa's belangstelling voortsproot, daar
zij Magdalena nooit gezien had. Uit ha
re voorliefde voor den schilder? Eene
ernstige beteekenis kon dit wel niet heb
ben, daar de jonge gravin zoo bedaard
sprak over zijne liefde tot de ontvlodene
en het deed uitkomen, dat hij zich ge
bonden gevoelde. Hij vermoedde evenwel
niet, dat Theiesa zoo blindelings op haar
gesternte vei trouwde, dat hare vroegere
ijverzuchtzucht lang reeds jn medelijden
was overgegaan, van den tijd af dat het
lot op zichtbare wijze de wegen der eens
verbondenen had uit elkander doen loopen.
Maar als Herbert hoopte, Theresa's op;
ledat en openhartig gemoed te kunnen
peilen, dan vergiste hij zich. Graaf
Wolf, die aan de zijde zijner dochter ge
zeten was, volgde dezen eersten avond ie
der woord van het ondeihond waaraan zij
deelnam en sneed dit at, als hij meende,
dat zij gekomen was op een punt, waar
hij voorzichtigheid noodig achtte. p9ij
leiddo het gesprek op andere dingen, vroeg
naar menschen en zaken, waaronder hg
opnieuw moest verkeeren en deed daar
mede ook zijne stille, tegenstrevende schoon
zuster deelnemen in het gesprek.
Het was elf uur, toen graaf Wolf van
tafel opstondde vermoeiende reis vor
derde haai recht en deed naar rust ver
langen, Maar tevergeefs drong hij er bi]
zijnen broeder <op aan, met de zijnen op
Kettenstein te blijven de gravin wend
en voor vele Nederlandsche mannen eene
toekomst.
Verschillende bladen ontvingen dezer
dagen eene circulaire, waarin wordt be
kend gemaakt, dat een comité met den
heer van Lindenhout als voorzit
ter geld vraagt voor een op te richten
toevluchtsoord voor bedelaars en land-
loopers.
Naar aanleiding daaivan merkt de
Amst. het volgende op
Dit comité had zich, meenen wij, reeds
geconstitueerd aleer de geruchtmakende
zaak »De beschuldigingen door Van üeth
en Houtman tegen Neerbosch" ih de
wereld kwam. Niettemin moet het een
vreemden indruk maken dat een comité
met den bestuu -der van de weesinrich
ting te Neerbosch aan hoofd, thans
oen beroep doet op de financieele hulp
der liefdadige Nederlanders, thans, nu de
vraag aan de orde is, of de heer Van
Lindenhout nog langer aanspraak mag
maken op 'fc vertrouwen van Neder
landsche publiek.
Men houde wel in oog, dat wij niets
ten nadeele van den heer Van Lin
denhout willen zeggen zoolang de com
missie met het onderzoek in zake Neer
bosch belast, haar apport niet heeft
uitgebracht, willen wij hem gaarne voor
onschuldig houdeDoch van den an-
deien kant komt het ons voor, dat de
kieschheid den heer Van Linden
hout moest hebben weei houden, zijn naam
als eersteonderteekenaar te plaatsenon-
der eene bede om steun voor eene nutti
ge stichting, terwijl nog het onderzoek
de bezorgdheid voor over den toestand
van Hortense, die wegens ongesteldheid
tehuis gebleven was en ook de opperjacht
meester stond er op, in dea heerlijken
maneschijn naar huis te rijden, terwijl bij
de belofte raedenam voor een spoedig be
zoek op Tannensee van graaf Wolf en
zijne dochter.
Toen de familie eindelijk in bet rijtuig
zat, was zij verheugd alleen te zijn en
oi.'heven van den dwang, die hunne ge
voelt. 'en hunne tong was opgelegd, want
de vrijuiring der meeningen is eigen
lijk de geest, die een bezoek belangwek
kend maakt.
Hunne meeningen luidden tamelijk
vereenstemmend. Graaf Wolf, hoe be
minnenswaardig bij ook geweest was, ver
loochende in sommige uitdrukkingen nog
steeds het onbuigzame karakter van vroe
ger niet, waarop alleen zijne dochter in
vloed scheen te hebben het was daarom
noodzakelijk om zich van haar te verze
keren, als zijne strenge beschouwingen
niet verstorend zouden werken op den
familievrede.
En wïo was Theresa? Van buiten-
landsche schoonheid, van eene wonderba
re natuurlijke bekoorlijkheid,' wélke ha
ren oorsprong had in een goed en kin
derlik hart, een met juistheid geleid ge
voel en een helder verstand. De kleine
eigenzinnigheden, die hier eb daar inba
re opmerkingen te voorschijn kwamen,
Vd* J.H •vjfif vw-rtus a.w wk. _-vt3f-j-ut
AXELSCHE
COURA
Veemarkt