AXEl^uu
rr
j\o. 645.
Woensdag 28 September 1892.
8('
«fnarg.
Nieuws- e ii Advertentieblad
voor Zeen wsc h - V I a a n d e r e n.
Uit de Pers.
FEUILLETON.
Buitenland.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vlijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUKKER - UITGEVER
AXEL.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
Een der Haagsche correspondenten van
de AmsterdammerD. v, N. schrijft
Naar wij vernemen heeft de pas on
langs benoemde referendaris bij de af-
deeling onderwijs aan het dept. v. bin-
nenlandsche zaken, de heer mr. v. Doorn
zijn ontslag gevraagd wegens gezondheids
redenen.
De gezondheid van den heer v. Doorn
moet ernstig zjjn geschokt, doordat hem
nog steeds een ontwerp-leerplicbt dwars
in de maag zit, wat ook de reden is
waarom dit jaar in de troonrede over dit
aangelegen onderwerp met geen woord
werd gerept, hoewel reeds verleden jaar
een ontwerp werd toegezegd.
Ziedaar een gevolg van het nepotisme
Niet altijd geeft God iemar.d met het
ambt het verstand er bij Steeds heeft
vooral de afdeeling onderwijs aan het
departement van binnenlandsche zaken
geleden, door haar te beschouwen als een
instelling om vriendjes aan een baantje
te helpen of als een soort van passan
tenhuis, waarin jongelui van goeden hui
ze tijdelijk met een goed tractement on
der dak worden gebracht in afwachting
dat er later een nog beter of vetter baan
tje open kwam.
Hoe door zulk onverantwoordelijk han
delen de eischen van 's lands dienst wor
den behartigd moet, althans hun die op
de hoogte zijn van de toestanden, ook
opgevallen zijn uit de berichten omtrent
dè laksche houding die de regeeiing heeft
aangenomen in de eerste dagen van het
dreigende choleragevaar. Men was aan
het departement eenvoudig de kluts kwijt
doordat aan het hoofd der afdeeling ge
neeskundige politie niet een geneeskun
dige maar eenadvocaat staat die het
in weinige jaren van adjunct commies
tot referendaris moest brengen Niet
één geneeskundige is in die afdeeling
werkzaam, maar nög een rechtsgeleerde
indertijd aangesteld bij de gratie van
minister Six. Wel bestaat er een advi
seur, dr. Ruysch, maar de verhouding
van een adviseur tot een afdeeling schijnt
niet van di6n aard, dat de zaken op den
duur en in ernstige spoedoischende ge
vallen behoorlijk zijn verzekerd. Boven
dien heeft de heer Ruysch het tamelijk
volbandig daar hij tevens inspecteur van
het geneeskundig staatstoezicht en van
het krankzinnigen wezen is.
Zou de minister Tak den moed heb
ben om aan zulke toestanden nu ein
delijk eens een eind te maken
De Winschoter Ct. zegt, dat aan de
belofte in de Troonrede door de indie
ning van het kiesrecht-ontwerp voldaan
is op een wijze, die zelfs ver strekken
de wenscben zal voldoen.
„Werkelijk liberaal in den goeden zin
is, onder de bestaande grondwettelijke
bepalingen, de opvatting dat aan den
grondwettehjken eisch van geschiktheid
in casu wordt voldaan als men kan le
zen en schrijven en aan den eisch van
maatschappelijken welstand, als men kan
voorzien in zijn eigen onderhoud en in
dat van zijn gezin. Volgens deze op
vatting wordt het kiesrecht toegankelijk
voor 900,000 van de ruim een millioen
mannelijke ingezetenen, zullende alleen
de geheel ongeletterden en de bedeelden
worden uitgesloten.
Het is en blijft nu echter maar de
27.
Hoe diep vaak zulk eene sehuldelooze
inhechtenisneming in het leven eens men-
schen ingrijpt, vaak zoo, dat hij voor zijn
geheele leven geruïneerd is, zullen dergelij
ke gevallen nooit vermeden kunnen worden.
In dit geval waren uwe bekentenissen,
mijne heeren, zoo bovenmatig onwaar
schijnlijk, dat het eene onverantwoordelij
ke lichtzinnigheid van het gerecht zou
geweest zijn het onderzoek te vei volgen,
terwijl gij op vrije voeten waart, zoodat zelf
de zeer strenge maatregel van eenzame
opsluiting voor noodig werd gehouden.
En nu, na dit schrijven ontvangen te
hebben van den Duitsehen consul te New-
York, welks inhoud ik u zal mededeelen,
ben ik in de gelegenheid gesteld, u te
kunnen mededeelen, dat ge van af dit oo-
genblik volkomen vrij zijt en het slechts
van u afhangt of ge den inhoud van dit
schrijven mede wilt aanhooren of later
een afschrift wilt ontvangen.
De President zag de beide vrienden aan
en nadat Beier geantwoord had: We
verzoeken de voorlezing van het schrijven
te mogen bijwonen, nam hij plaats en las
met krachtige heldere stem het volgende:
„Ik werd in het jaar 18 geboren te
Frankfort aan dun Oder en werd door
vraag, wat de Kamer zal doen en het
blijft te betreuren, dat de Regeering ook
thans haar gewicht weer niet in de schaal
heeft geworpen om aan het kiesrecht-
ontwerp de prioriteit te bezorgen. Meer
toch nog dan verleden jaar treedt thans
deze quaestie op d6n voorgrond nu het
kiesrecht niet meer in staat van voor-
beieiding verkeert maar het ontwerp
zelfs bij de Kamer is ingekomen en daar
uit blijkt, dat ook volgens de Regeering,
het overgroote deel des volks ten onrech
te van zijn staatsburgerschap is versto
ken.
Gaat het nu werkelijk aan om in de
ze omstandigheden willens en wetens
buiten de uitgestotenen om de beroeps- en
bedrijfsbelasting ter hand te nemen Ot
voorstellen in behandeling te nemen tot
organisatie der landmacht en versterking
van het marine- materieel Of wel den
beschikbaren tijd te wijden aan maatre
gelen betreffende het leger, de financiën
de koffiecultuur, het inlandsch onderwijs
en het mijnwezen in Nederlandsch-Indiê?
Entoch worden in de troonrede wets
voorstellen omtrent al deze zaken toe
gezegd, de eerste »binnenkort," de laatste
zeer spoedigWaarlijk wij kunnen niet
inzien hoe ter wereld het te verdedigen
is het kiesrecht nog langer dan hoog
noodig is uit te stellen en met een mo
reel incompetente vertegenwoordiging za
ken te regelen van zóo aangelegen be
lang als de bovengenoemde. Meer dan
ooit is dan ook thans voor de vooruit
strevende leden in de Kamer het oogen
blik gekomen om sterker en consequen
ter dan verleden jaar op te komen voor
den voorrang van het kiesrechtontworp."
mijne onnatuurlijke moeder te vondeling
gelegd, rin eene kleir.e, nauwe steeg.
„Deae steeg heette „Hahnewald" en de
eerwaardige vaderen der stad doopten me
dientengevolge „Leopold Hahnewald." In
't begin werd ik bij aime menschen ver
pleegden door mijne krachtige natuur over
won ik niet alleen alle lijden van kinderziek
ten, maar groeide niettegenstaande alle
verwaarloozing en ontoereikend voedsel
voortreffelijk op. Later kwam ik in het
stadsweeshuis en vandaar bij een metselaar
in de leer. Soldaat werd ik niet eu ging
daarom in den vreeitfde om land en volk
te leeren kennen. Toen ik na jaren te
rugkwam, kreeg ik werk in Berlijn, was
vlijtig en wilde een klein vermogen bijeen
brengen om daarmee een winkel te be
ginnen. Ik had kennis gemaakt met een
lief meisje, dat mij ook beloofde mjjne
vrouw te willen worden, mij echter bedroog
en met een tamboer van het X regiment,
na afloop van zyn diensttijd, er van door
ging. Ik trok me de zaak zeer aan, zocht
mijne ergernis weg te drinken en gaf me
over aau den drank. Ik ging nu snel
achteruit, en daar ik slechts werkte om
geld voor brandewiin te vei krijgen, zoo
kwam ik ook ooit vooruit.
In dien tijd had ik eenige dagen te werken
in het huis B. straat Nr. 5 en wel uitslui
tend in de vertrekken der weduwe V..
De oude vrouw was zeer vriendeli|k, oil
derhield zich met me eu daar ze wel zag,
Het eeuwfeest der republiek is te Pa
rijs met groote opgewektheid gevierd.
Des morgens te 10 ure werd het geo
pend met eene rede van president Car-
not in het Pantheon, dat van binnen en
van buiten prachtig met bloemen ver
sierd was. Onder den koepel was eene
estrade opgericht voor den president en
andere hooge staatsdienaars, daarachter
verborg een geweldig scherm de orkes
ten, die bij zijne binnenkomst de Mar
seillaise speelden en de koren, die hem
het Amour Sacré de la Patrie toezongen;
ook werden nog verschillende nationale
liederen uitgevoerd.
Drie redevoeringen werden nog gehou
den, waarna zich de beide, geheel aan
elkaar gelijke optochten in beweging zet
ten en die ieder aan één kant van de
Seine bleven. Elk bestonden uit 2000
gecostumeerde personen en 6 wagens.
Zij werden voorafgegaan door eene af
deeling ruiters in 18-éfeuwsch costuura
dan kwam de wagen van de helden der
revolutie Danton, Robespierre en anderen,
negentig in getal op eene verhooging
staande, die omringd werd door mannen
en vrouwen uit het volk, de carmagno
le dansend. Door figuranten werden rond
om op denzelfden wagen verscheidene
tableaux vivants vertoond een tafej-eel
Uit den Barbier de Sévillede Dood van
den ridder iV Assas, enz., ook een groep,
voorstellende Lafayette en Washington
hand in hand, alles afgewisseld door het
nanheffen van vaderlandsche koren. De
ze wagen werd getrokken dooi' twaalf
paarden aan de hand geleid.
Verder had men den wagen van de
Marseillaisevan de Volontaires de la
dat ik gaarne een slokje dronk, zoo maan
de zij me aan, deze ondeugd te laten va-
reu. In 't eeist volgde ik hare raadge
vingen en aanmaningen op, later echter,
toen de winter kwam en er weinig werk
was, begon ik het oude leventje van nieuws
at. Ik leerde bij toeval in eene restaura
tie, waar ik des middags at, een bediende
der bank kennen, hjj was een landsman
v^n me en we gingen 's Zondags vaak
samen uit. De bediende was een fatsoen
lijk spaarzaam jongmensch, kon echter
toch niet vooruitkomen, en klaagde me
vaak zijn nood.
Als men zoo ziet hoe andere menschen
geld bij hoopen hebben en het niet ge
bruiken kunnen, dan ergert men zich eerst
goed, zeide hij op zekeren Zaterdagavond
in Mei, toen we nog laat in de Diergaarde
gingen wandelen, daar is me b. v. vandaag
eene oude vrouw bij ons aan het kantooi-
geweest, en heeft al hare papieren in
klinkende munt omgezet, om het eene nicht
bij wie ze de overige dagen van haar leven
wil doorbrengen als eeu geschenk aan te
bieden ik meen, dat het ongeveer zes
tig duizend gulden was
We spraken nog lang en breed over Je
ongelijke verdeeling der aardsclie goede) en,
en toen we scheidden, wist ik, dat de
weduwe Vde gelukkige eigenares
was van al dat geld, en voornemens was
den volgenden Maandag te vertrekken.
Hetgeen ik gehoord had) liet me geeue
rust ik wandelde den ganschen nacht in
de Diergaarde en 's Zondags morgeus
vroeg stond het bij me vast, dat ik me
in elk geval in het bezit van het geld zou
stellen.
In den namiddag van denzelfden dag
kleedde ik me zoo goed mogeljjk aan en
ging tusscheu vijf en zes uur, wanneer de
meeste menschen afwezig zijn, bijna zonder
dat ik gezien werd, naar de weduwe V
Ze opende zelf de deur eu ontving me
zeer vriendelijk.
Ik begon een gesprek met haar en
vraagde onder anderen, of zij me wel bjj
voldoende zekerheid zooveel geld zou kun
nen vooischieten, om daarmede een klei
nen handel te beginnen.
Het speet haar dat zij aan mijn verzoek
geen gevolg kon geven, daar zij reeds den
volgenden morgen naar den Rijn vertrok
en dan van Berlijn geheel los wilde zjjn.
Ik stelde mij aau als iemand die zeer
bedroefd is, verontschuldigde mij en reikte
haar tot afscheid de hand.
De volstrekt niets kwaads vermoedende
vrouw ïeikte mij insgelijks de hand en
eer zij de mijne nog aangeraakt had, had
ik haar reeds met de rechterhand aan de
keel, en met de linker in den nek gegre
pen en sleepte haar, terwijl zij zich man
moedig verdedigde, naar de sofa.
Slot volgt.)