Staatkundig Overzicht.
De verbetering der wetgeving op sociaal gebied
is gedaan door de hulp en den steun der liberalen
door wier tegenwerking anders niets tot stand zou
zijn gekomen. Is van voortzetting van het verbond
geen sprake meer, men mag daarom nog niet zeg
gen, dat bet van de baan is, en dat het gevaar
voor vernieuwing geweken isintegendeel het is
zeer waarschijnlijk, dat beiden bij de stembus elkan
der algemeen bij herstemmingen zullen steunen.
In sommige streken zullen deze pogingen zeker
gelukken en is een anti rev. - katholieke meerder
heid in de Tweede Kamer gebeurlijk. Daarom
brengt uwe stem uit op den liberalen kandidaat
opdat eene onaf hankeiijke meerderheid de overhand
hebbe. Beide partijen zullen bij samenwerking
elkander concessiën moeten verleenen, die de moei
te waard zijn, offers moeten brengen, die wat te
beteekenen hebben, teneinde aan de beide partijen
vruchten te schenken, die over en weer ten goede
komen.
En wanneer de partij-politiek een clericale is.
wat zal dan overblijven van het algemeen lands
belang Tengevolge van dat loven en bieden zal
men tot een vergelijk komen met hooge eischeu.
En dat moeten wij trachten te keeren, te verhoe
den.
Onder die omstandigheden is de vrees voor den
uitslag der stemming niet ongegrond en daarom
is het een dure plicht om die gebeurlijkheden, de
bestaande meerderheid in de 2e. kamer om te kee
ren door den liberalen candidaat te steunen.
Dat die partijen hare fouten heeft wil ik niet
ontkennne, maar haar passief zinkt weg in haar
actief.
De grondwet van 1848 en die van 1887 is door
haar tot stand gekomen met voorbijziening van ei
gen partybelang. De inrichting van provinciale en
gemeente besturen is tot stand gekomen en eerst
daardoor is de inrichting van ons staatsbestuur op
hechter grondslag gebouwd de moeilijkste crisis
sen worden zonder bezwaar opgelost.
De organisatie van de middelen tot verbetering
van onderling verkeer is eene goede vrucht van
het actief der liberale partij.
De deugdzaamheid van de bijzondere school is
een gevolg van de deugdzaamheid der openbare
school.
Dat met betrekking tot afschaffing van belas
tingen veel is gedaan door de vrijzinnigen, kan
met citaten worden in herinnering gebracht.
Op initiatief en door kracbtigen steun der libe
ralen zijn de gemeente-accijnsen, de rijksaccijnsen
op varkensvleesch. gemaal en brandstofl'en afge
schaft, die op invoen echten verlaagd. Verder zijn
afgeschaft het collectief zegel, het dagbladzegel,
dat op beleeningen en griffierechten, mutatie-zegel
enz. enz.
De grondbelasting op de gebouwde en onge
bouwde eigendommen, successierecht zijn uitge
breid en ondervonden eenen krachtigen steun bij de
liberalen.
Ook op economisch gebied is veel aan de vrij
zinnige richting te danken.
Handel en scheepvaart, nijverheid, landbouw en
veeteelt ondervonden geene belemmering onder de
liberale partij, Deden zich nu en dan onder de
bevolking teekenen van stagnatie voor, daar zijn
deze niet te wijten aan do liberale politiek.
Op sociaal gebied komt der liberale partij het
leeuwenaandeel toe, tot oplossing daarvan. De
rijkspostspaarbank en de arbeidswet zijn door den
steun der liberalen in 't leven geroepen.
Is de uitspraak der kiezers dermate, dat de li
beralen den boventoon krijgen eu het staatsbe
stuur aan hen wordt opgedragen, dan brengt dit
mede, dat gewaakt wordt voor vrijzinnige staats
instellingen, zuinigheid op het staatsbeheer, wat
betreft de niet positieve uitgaven, gezonde ontwik
keling der volksklasse, voor bronnen voor het in-
dividuëele maatschappelijke economische leven, dat
er gezocht wordt naar middelen van verkeer, eene
sociale hervorming voor de volksklasse, naar een
practisch en proefhoudend middel daarvan.
Het samenstel der belastingen moet zoodanig
gewijzigd worden, dat do last, die op hen met
weinig draagkracht drukt, worde overgebracht naar
sterkere schouders, die op levensbehoeften moeten
worden afgeschaft. De schoolwet mag de openbare
school niet ondermijnen en geen nationale ramp
worden.
De koloniën moeten staan onder een verlicht,
energiek, voorzichtig bestuur.
Dat met bekwamen spoed een wet tot stand
kome tot waarborging van 's lands weerbaarheid,
waaraan 's lands kinderen uit algemeen particu
lier belang boven partijberekening deelnemen.
De kracht der maatschappij ligt in de kracht harer
individuëele leden en niet in staatszorg.
Van de liberale beginselen gaat een krachtig
streven uit tot vereffening van de sociale nooden,
tot uitbreiding van het politieke kiesrecht.
Verlangt gij ontwikkeling van het liberale zelf
bestuur, bepaal dan uwe keuze a.s. week verstan
dig en uit vaderlandsliefde, ten einde de uitspraak,
drie jaren geleden om te keeren, waartoe ik den li
beralen candidaat aanbeveel en ook nog om persoon
lijke redenen. De heer Hennequin is door zijn
stand en positie als het ware met het district ver
eenzelvigd, wien alle belangen ook in het hooge
college der Staten-Generaal kunnen worden toe
vertrouwd. In die gelederen zal hij goed worden
ontvangen, waar hij voor uwe speciale belangen
eene welwillende aandacht zal erlangen. Zijne ge
matigde denkwijze is zoo sterk, dat hij krachtig
en gematigd een afzwenken van links naar rechts
in alle zaken zal kunnen onderdrukken, waartoe
alleen hij krachtig is, die gematigd is.
Alle overwegingen dringen den kiezers den libe
ralen candidaat niet alleen voldoende to steunen,
maar te maken dat hij er met één slag komt, Gm
dat de herstemming altijd bedenkelijk is, daar
het politiek geknoei van het monsterverbond ge
vaarlijk is. Tracht de overwinning dus terstond te
behalen, opdat deze streken de vrijzinnige politiek
eene eereplaats doen innemen. De uitslag wordt
niet zonder belangstelling tegemoet gezien maak
dan ook dat gij kiezers de kluisters aflegt, door
uwe keuze op de vrijzinnige beginseleu te bepalen."
(Luid applaus).
Van de gelegenheid tot debat werd geen gebruik
gemaakt.
De heer Van Oijen zeide den spreker hartelijk
dank namens de aanwezigen en ook uamens het
bestuur in 't bijzonder voor de flinke verdediging
van de liberale beginselen en spoorde de aanwezi
gen dringend aanden raad van den heer Van
Karnebeek op te volgen, opdat in den lande weer
galmen kan, dat in Oostburg de vrijzinnige partij
de zege heeft behaald. (Applaus).
Hierna werd de vergadering gesloten.
Hebben we een vorige maal reeds een en ander
meegedeeld omtrent de wijze, waarop de Russi
sche czaar op reis gaat en door zijne onderdanen
ontvangen wordt bij het bezoek aan de eene of
andere stad, zooals onlangs te Moskou, thans volgt
hier nog een staaltje om te doen zien hoe gerust
de czaar reist.
Toen hij zich onlangs van Sint Petersburg naar
Moskou begaf, werd een personentrein, van tegen
overgestelde richting komend, plotseling te midden
in het veld tot staan gebracht en eindelijk op een
zijlijn geschoven. Hier werden alle vensters ge
sloten, de portieren door schildwachten bewaakt
en de passagiers streng verboden een van beide
te openen. Twee uur lang bleef de trein met zijn
als gevangenen opgesloten reizigers staan tot de
keizerlijke trein was gepasseerd.
In verscheidene groote districten van Rusland
heerscht gebrek aan koren en geld. Duizenden
menschen moeten van honger zijn omgekomen
gedurende de laatste vijf weken in de districten
Kazan, Simbirsk, Samara, Nishny Novogorod en
Penza. Niettemin worden de belastingen op nog
onbarmhartiger wijze geïnd dan ooit te voren. Boe
ren, die niet kunnen betalen, worden met den
knoet gestraft. Herhaaldelijk kwam het tot een
botsing tusschen de boeren en de militairen. Men
vreest voor nog ernstiger ongeregeldheden.
Is het wonder, dat het Russische volk meer en
meer verbitterd wordt?
Omtrent de tegenwoordige vriendschapsbetrekkin
gen tusschen Rusland en Frankrijk loopen in den
laatsten tijd zeer uiteenloopende berichten. Ter
wijl eenerzijds beweerd wordt, dat die van den
kant van den czaar zeer bekoeld zijn, verneemt
de Patrie uit goede bron. dat er sedert de laatste
dagen op het Elysée sprake is van een aanstaand
bezoek van den Russischen keizer in September
van dit jaar aan Parijs. Als dit bericht waarheid
bevat, dan zal de czaar weer een van die plezier
reisjes ondernemen, als hierboven met een enkel
woord aangehaald is.
Als een dienst aan zichzelf en aan zijn vereer
ders verlangt men van vorst Bismarck, dat hij
een einde maakt aan de ophitsende artikelen in
zeker blad tegen Oostenrijk-Hongarije.
Dat blad had ook uitgestrooid, dat sedert Bis.
marck 's aftreden de verhouding tusschen Duitsch-
land en Rusland gespannen zou zijn, een nieuwtje,
dat door het oude lijfblad van Bismarck als een
verzinsel wordt beschouwd.
Vrijdagnamiddag had te Charleroi, onder voor
zitterschap van den burgemeester dier stad, een
door de vereeniging van bandelaren belegde bij
eenkomst met de burgemeesters uit de omliggen
de gemeenten plaats ter opsporing van de midde
len om aan de aldaar nog altijd voortdurende werk
staking een einde te maken.
De voorzitter der vereeniging zeide, dat de werk
lieden afzagen van hun eisch betreffende den acht
uurswerkdag en de loonsverhoogingzij zouden
ook geneigd zijn den arbeid te hervatten, indien
zij de zekerheid hadden, dat de patroons geen re
presaille-maatregelen namen.
Uit de mededeelingen van de aanwezige burge
meesters bleek dat de patroons alle werklieden
zouden terugnemen, met uitzondering van de leiders.
Ten slotte weid eene motie aangenomen, waar
in een beroep wordt gedaan op de welwillendheid
der patroons. Men hoopte dat de arbeid nu maan
dag wel zou hervat worden.
Berichten uit Chili te San Francisco ontvangen,
behelzen de volgende bijzonderheden over een zee
gevecht, op de reede van Valparaiso den 28en Mei
tusschen den kruiser der insurgenten (oproerigen)
Magelhaens en drie kruisers van het gouvernement
de Sergeante Algea, de Almirante Lynch en de
Almirante Condell. Meer dan 100 man zijn gesneu
veld. voor de helft behoorende tot de bemanning
van de Magelhaens. De Almirante Condell moest
naar de baai gebracht worden, ten einde zinken
te voorkomen. De Sergeante Algea bekwam ins
gelijks belangrijke averij.
AXEL, den 9 Juni 1891.
De candidaat der volkspartij, de heer F. P. Ou-
dens, hield alhier Zaterdagnamiddag zijne aange
kondigde volkslezing, die door een vijftigtal hoor
ders werd bijgewoond. Spreker begon met zijne
hoorders in te lichten, omtrent de inrichting van
ons staatsbestuur. Gemeente, Provincie en Staat
werden achtereenvolgens door hem besproken Wat
de gemeentebesturen aangaat wees spreker op het
onbillijke, dat het hoofd daarvan, de Burgemeester
benoemd wordt door den koning of de koningin,
terwijl de burgerij hierop gewoonlijk niet den min
sten invloed uitoefent.
Bij het bespreken van de vereischten om tot lid
van den raad te worden benoemd merkte spreker
op, dat niet iedereen verkiesbaar is dat het bestuur
der gemeente meestentijds in handenis der gegoeden.
Wat het provinciaal bestuur aangaat, wees de
heer Oudens op de hooge salarissen van Commis
saris des Konings, leden van Gedeputeerde- en Pro
vinciale Staten, welke laatste voor het bijwonen
van iedere vergadering 83 ontvangen. Na nog de
hooge traktementen van Koning (koijingin), Ministers,
gepensioneerde ministers en leden van de Tweede
Kamer aangegeven te hebben, ging spreker over
tot het uiteenzetten van de beginselen der volks
partij. Eerst echter werden door hem nog door
voorlezingen uit „de Strijd" een erg ongunstige
critiekgeleverd op: Liberalen, Anti-revolutionairen
en Katholieken.
Tot de beginselen der Volkspartij overgaande,
besprak de heer Oudens eerst het algemeen kies-
en stemrecht. Op grond dat duizende meerderjarigen
van hunne burgerrechten zijn uitgesloten, dat de
omkooping, de dwang en de zedelijke invloed bij
de verkiezingen niet voorkomen wordt, zoolang de
stemming niet geheim is, dat de tegenwoordige
