meraadschap. Dat komt omdat jullie niet naden
ken over je toestand en dien dus eigenlijk niet
begrijpen. Hoe weinig werklui zijn er, die ooit
een boek in handen nemen Den vrijen tijd doo-
den jelui met vogel kootjes te maken. Dat zijn
nog de besten. De meesten meenen, dat zij een
kop henben alleen om er een pruim tabak in te
stoppen of een glas jeneverNu, als dronkaards
zag de groote meerdeiheid er toch niet uit
maar dat er weinig geest en geestdrift uit de kop
1 en sprak, moest ik toegeven. Er was ook schier
geen beweging in den hopp te krijgen. Zij luis-
i ei den zwijgend naar het gesprokene, en eerst na
dat de voorzitter ettelijke keeren gevraagd had
.jelui, gaat immers allen mee in optocht naar den
burgemeester?" steeg er een „ja allemaal!" uit
de menigte nog niet eens door allen ingestemd
Zeer moeielijk ging het, eene commissie ven vijf
leden bijeen te krijgen, die den burgemeester om
gehoor zou vragen. Herhaalde malen moest de
voorzitter een beroep op de vergadering doen. Nie
mand, die zich bereid wilde verklaren als com mis
sielid op te treden. Eindelijk gelukte het toch de
inertie te overwinnen van sommigen,en deed
eerst één, daarna nog één zijne stem vernemen
zoodat de commissie toch ten slotte gevormd kon
worden. De optocht, waaraan in den beginne al
len zich aansloten, een 200-tal naar mijne schat
ting verliep al spoedig voor een belangrijk deel,
Toen men aan bet stadhuis kwam, was het aan
tal manifestanten tot op de helft geslonken.
Allen schijnen de bijeenkomsten in het Volks
park voorloopig opgeheven, het kan niet missen
of straks, als de nood diingender zal zijn gewor
den, zullen de b toogingen hervat worden. Wenscht
Amsterdam ze even onvoorbereid af te wachten
als verleden jaar Er is iets zeer droevigs in den
aanblik dier langs grachten en straten slenteren
de menigte, die zwijgend hare armoede tentoon
stelt. Men kan ze niet voorbij zich heen zien
trekken, zonder pijnlijk te worden getroffen.
En hoe gioot is de nood, en hoe velen loopen
zonder werk, en wat is de ooi zaak van hunne el
lende Ziedaar vragen, waarop men slechts in alge-
meene termen kan antwoorden. Niemand te Am
sterdam is in staat mij in te lichten omtrent den
werkelijken toestand, gestaafd door statistieke
cijfers.
Zeker is het, dat er werknood bestaat. Dit kan
trouwens niet anders. Toen vóór 15, 20 jaar de
grenzen der stad werden uitgezet en de nieuwe
stadskwartieren verrezen, vonden vele handen
werk. Honderden, duizenden (1) werkliedenge
zinnen en gezellen trokken van buiten naar de
lmofd«tad en vonden er gereedelijk plaatsing. Maar
na de actie kwam de reactie. Na',rmate de nieuw
aangelegde wijken hare voltooiing naderden, ver
minderde de behoefte aan werkkracht. De werklie-
(1) Van 1875 tot 1887 steeg de bevolking niet
meer dan 100,000 zielen.
harr
„Ik heb het u gezegd. Anna Mertens geeft haai
hart maar eens, maar dan ook geheel en al."
„Geef me dan den eersten kus. waarom ik al zoo
lang tevergeefs gesmeekt heb."
„Neen 1" zeide zij.
„Anna wees niet wreed,' bad hij.
Zij schudde krachtig met haar hoofd. „Het kan
niet, zijn kwel me niet langer."
Vóót het meisje zijn voornemen bemerkte, had hij
hare banden gevat, haar in het bosch getrokken,
snel in zijne armen gesloten en een kus op hare lip
pen gedrukt.
Ge zijt mijn innig geliefde," riep hij in vuur, „en
al zou ik er de wijae wereld voor in moeten ik
laat niet van u af."
Met een lichten kreet wiongzij zich los en stond
met bleek gelaat en fonkelende oogen voor hem.
„Niemand heeft me nog gekust dan gij, Karei, en
van -mand zou ik het geduld hebben, zonder hem
de oogen uit te krabben. Ik heb gezworen, dat al
leen mijn aanstaande man mij zou mogen kussen
Als ge me bedriegt, als
„Anna," zeide hij op hartelijken toon, ,.is het
woord van een eerlijk jager u Diet voldoende
M ij r, oord, Anna
oogen, al wilde
den, die eenmaal naar hier verhuisd waren, ble
ven hangen, en leverden het eerste contingent
voor een steeds wassend leger werkloozen. Daarbij
moet nog rekening worden gehouden met de slap'
heid op bjjna elk gebied van handel en scheep
vaart, tengevolge waarvan ook voor sjouwerlieden,
losse werklui aan kaden, enz- hot uitzicht op ge-
l regelden arbeid met den dag veriuii-derde. Dat
er nood heerscht en die nood stijgende is, staat
dus vasi. Niemand, die met de volksklasse
aanraking komt, ontkent of bestrijdt dat. Doch
omtrent den omvang der werkloosheid kan men
u geene stellige gegevens verschaffen. In het Volks
park zelf hoort gij in de opgewonden redevoerin
gen, die men er pleegt te houden, het getal der
menschen die zonder work zijn of spoedig zullen
geraken, op 30,000 begrooten; andeien spreken
van 10,000, sommigen van geen 400, enkelen ge
lonven geheel niet aan den ernst der beweging.
Ook aan de „Maatschappij voor den Werkenden
Stand" kan men geen inlichtingen geven, en zelfs
het Algemeen Nederlandsch Werkliedenverbond,
zoomin als de Amsterdemsche Werkmansbond, is
op de hoogre van den sfaat van zaken. Dit lais
s e z aller is wel echt vaderlandschEn het
fraaiste van de zaak is nog, dat de menschen,
wier belang bij de quaestie het nauwste betrok
ken is, de werkloozen en hunne voorgangers in
het Volkspark zeiven, met ontrcuwbare cijfers
schermen.
Tot welke vakken behooren de werkloozen
Hoeveel timmerlui, hoeveel smeden, hoeveel met
delaars zijn er zonder werk? Hebben sommigen
die niets omhanden hebben, dit misschien aan ei
gen schuld te wijten, doordat het hun aan de noo-
dige geschiktheid en bekwaamheid ontbreekt? Hoe
velen zijn te oud om nog met vrucht te arbeiden?
Zijn er die werk geweigerd hebben, als het bun
aangeboden is omdat zij de stad hunner inwo
ning niet wilden verwisselen, hetzij voor Ham
burg of voor eene plaats hier te lande?
Wie zich de moeite geeft ter „Arbeidsbeurs"
te informeerer, zal ook wel geeu juiste cijfers
vernemen maar toch dingen hooien, die hem
zeer vreemd zullen toekliuken. Naar de statis
tiek van vraag en aanbod, aldaar gehouden, moet
men tot de slotsom komen, dat de beweging der
weikloozen zeer overdreven is. Het aantal werk
lieden, dat zich aanbiedt om plaatsing, is niet veel
grooter dan anders, en betrekkelijk gering. En
het gebeurt meermalen, dat zij die eene betrek
king kunnen bekomen, haar weigeren omdat het
niet hoog genoeg is (onlangs werd een loon van
ƒ9 's weeks afgeslagen), of er de stad niet voor
willen verlaten. Ja, werkl'eden. die door tusschen
komst der „Arbeidsbeurs" te Hamburg goed ge
plaatst waren, hebben bnnne betrekking aldaar
weder in den steek gelaten, om hier te komen
lanterfanten.
Nu moet men voorzichtig zijn om uit deze in
zij op den bodem zijner ziel lezen.
„Ja," antwoordde zi, toen zacht, terwijl zij diep
ademhaalde.
„Zoo zijt ge dan mijne verloofde ik zweer het,
en niemand dan gij wordt mijne vrouw."
„En ge drijft gceD spel met me, ge bemint me.
zooals een jongman zijne geliefde zijne vrouw."
„Zoo waar als ik leef' en een eerlijk jager ben."
Zij wierp zich juichend aan zijne borst. „Zoo be
'hoor ik dan u toe, geliefde 1" Hij drukte haar vast
aan zich en kuste haar.
„Nu moet ik weg," zeide ze toen, zich zacht uit
zijne armen losmakend, „ik moet naar ons klein
aardappelveld. Onthoudt het, liefste, dit is onze
verlovingsdag. In het vervolg moet ge me mijden,
om me niet in opspraak te brengen. Eerst als onze
oudeis hunnen zegen geven, zien we elkaar weer.
Wees braat en heb me lief."
,11c wil het. En misschien zien we elkaar reeds
morgen weer, zooals nu."
Een trek van weemoedige droefheid verscheen
voor korten tijd op haar gelaat. „Ge hebt goede
hoop, Karei, God geve, dat ze verwezenlijkt wordt.
Er zal nog veel water naar het dal moeten loopen,
eer uw vader Ja en Amen op ons huwelijk zegt."
(Wordt vervolgd).
lichtingen, aan de Arbeidsbeurs" tê verkiijgeh,
geen averechtsche slotsom te trekken. Naast de
gevallen van weigering om bijv. naar Hamburg te
verhuizen - staan voorbeelden van wakkere Hol-
landsche jongens die het in den vreemden zeer
goed miken en uitnemend tevreden zijn. Ik heb
een brief voor mij liggen van een Holiandschett
werkman te Hamburg aan zijne ouders alhier die
rnjj grooten eerbied beeft doen krijgen voor den
:;ci,i ijver, on het onwraakbaar getuigenis geeft,
dat er onder den Nedeilandschen werkmansstand
mannen gevonden worJen, die een sieraad van
ons volk zijn. Dat ter Arbeidsbeurs" zoo wei
nig wanverhouding bestaat tusschm aanbod van
en vraag naar werkkracht, mag nog niet leiden
tot de meening, dat het aantal werkloozen van
geen beteekenis is. Alleen dit blijkt hieruit, dat
er onder de menschen zonder werk, betrekkelijk
weinig geschikte ambacht» lieden Zijn. Werk
lieden die hun loon waard zijn op bouwwerken
van omvang zooals ten tijde der stichting Vah
de nieuwe stadskwartieren - aardwerkers, met
selaars en timmerlieden en schilders voor bet gm-
ve werk zijn in normale tij-ten onbruikbaar en
voor de patroons ongeschikt als vaste knechts.
Werklieden van dit gehalte die slechts half
een ambacht kennen zuilen wel de meerder
heid uitmaken onder de weikloozen. Dan sjou
werlieden en andere personen, die geheel geen
ambacht geleerd hebber., maar voor vele dingen
bruikbaar zijn, mits er leven en vertier zij op het
geliied van handel en nijverheidDoch boe dit
wezen moge -— ook dezen kunnen niet zonder
brood. En ik herhaal, dat aan de particuliere lief
dadigheid dezen winter zware off'eis zullen wor
den gevraagd, te zwaarder echter naarmate men
de behoefte minder goed overzien kan, daargela
ten dat het stelselloos oefenen van liefdadigheid
slecht het doel bereikt en kwaadwilligen, dat zijn
hier de luiaards en schaamteloozen, stijft in bun
opzet.
Ik wil ten besluite van deze beschouwing
geen voorstel doen, maar toch de wenschelijk-
heid uitspreken, dat de gegoede burgerij door zich
tijdig te organiseren, het anders dagelijks teiug-
kterend pijnlijk schouwspel vonrkome van eene
brood vragende menigte, die op voor ieder ontee-
rende wijze haren nood langs 's Heeren wegen
tentoonstelt.
De vervorming van 40,000 geweren voor
ons leger in magazijn- of repeteergeweren is ge
gund aan de fiima Soleil en de Beaumont, te
Maastricht, .voor ƒ324,000 of ƒ8,10 per geweer.
AXEL, 3 October 1 8 8s.
Heden hielden de onderwijzers uit het Arron
dissement Axel hunne gewone najaarsvergadering
in het Hotel„Het Gulden Vlies" alhier.
Opgekomen waien 31 leden.
Bij afwezigheid van den geachten Voorzitter, den
Hoogwelgeboren Heer K. J. A. G. Baron Collot
d' Escury, werd de leiding der zaken opgedragen
aan den Vice Voorzitter, den Heer AH. De Vries,
die met een gepast woord de vergadering opende
en allen een hartelijk welkom toeriep. DaarnA
werden de notulen der voiige vergadering gelezen
en goedgekeurd. Aangezien er geen ingekomen
stukken waren, werd overgegaan tot punt 4 der
agenda, n.l de Benoeming van een Bestuurslid.
Hiertoe werd de heer W. Janssen te Graauw, bij
acclamatie herbenoemd.
Omtrent punt 5, Bespreking der prijsvraag, vraagt
de heer H. van Wijngaarden te Axel het woord,
waarna voor dat doel eene commissie wordt Irenoemd
bestaande uit de heeren H. J. Vooren te Terneuzen,
H. R. Karstel te Zuiddorpe en A. H. de Vries te
Zaamslag. Deze commissie is belast met de rege
ling van alle zaken, tot de prijsvraag in betrek
king staande.
De uitgeloofde prijzen zijn de dezelfde als bij eene
vorige gelegenheid, n.l. ƒ7,50 van wege de vér-
eeniging en ƒ5 door den schoolopziener, benevens
ditmaal ƒ5 door den heer van Wijngaarden. Wat
de onderwerpen betreft, wordt door den Voorzit
ter voorgesteld, dat de leden zich tot de commis
sie zullen kunnen wenden met het doel, om over
den aard en de strekking van onderwerpen hun
gevoelen kenbaar te maken.
Alsnu was aan de orde het door den Voorzitter
