100 toto# WOENSDAG EERSTE BLAD No. 284; 69e Jaargang' 1931 2 DECEMBER Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen 500 300 150 25 fijt nummer bestaat, met de St. Nicolaas Cement, uit Ifi bladzijden De Restauratie van het Raadhuis te Veere Waar moet 'k zijn Stads- en Provincienieuws Nationaal Crisis-Comité STEUNT KRACHTIG T. MAKSE SAMAIE deelt elkander nuttige fieschenkenF VLISSINGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS Voor Vlissingeri en de gemeenten op Walcheren 2.20 per 3 maanden, franco door het geheele rijk 2.50. Voor België. Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove rige landen bij wekelijksche verzending 1 3.80, met Zondagsblad t 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct lip: tal F. Mli DE MIDI li„ WaltM Si-liO, llissiinn. felst. II. Pistutaim66231 ADVERTENTIEPRIJS Van 1—5 regels 1.25iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel.Kleine advertentiesbetreffendeHuur enVerhuur.Koop enVerkcop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1- f ref elf 75 ct., iedere reg el n eei 15 ct De abonné's in 't bezit eenei Polis, zijn GRATIS verze kerd legen ongelukken voor gulden bij levens lange ongeschikt heid tot werken. gulden bij dood door een ongeluk. gulden bij verlies van een hand, voet ot oog. gulden bij verlies van een duim gulden bil verlies van een wijsvinger gulden bij verlies van eiken anderen vinger AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS' Bezoek van het eere-comité en van de pers aan het historische raadhuis te VeereUitreiking van den afslag in zilver van den houwpenning aan den Com- missaris der KoninginToespraken van den Burge meester van Veere en den Commissaris der Koningin. Bezoek aan de Schotsche Huizen te Veere Maandag had de restauratiecommissie voor het in verval zijnde raadhuis te Veere de leden van het eere-comité en de vertegen woordigers van de pers uitgenoodigd zich per soonlijk te komen overtuigen van den toe stand van verval waarin dit historisch gebouw verkeert. Uitreiking van den eersten houw penning. Op verzoek kwamen de genoodigden bijeen in een der zalen van de oude Abdijgebouwen te Middelburg, waar de zetel van het provin ciaal bestuur is gevestigd om' tegenwoordig te ijn bij de uitreiking van den eersten bouw- penning aan den Commissaris der Koningin in Zeeland, jhr. mr. J. W. Quarles van Qfford. Na een kort openingswoord van den Commissaris der Koningin gaf deze het woord aan den burgemeester van Veere, den eer Henri Dronkers. Rede burgemeester van Veere. De heer Henri Dronkers, voorzitter van de restauratie-commissie, richtte zich tot de aanwezigen met een rede, waarin spr. na een welkomstwoord, ervan gewaagde, hoe dringend noodzakelijk de restauratie van Veere's raad huis is. Het is mij dezer dagen gebleken, aldus dat er zijn, die de meening zijn toege daan, dat het als minder gepast kan worden beschouwd, of ook wel dat er moed toe be hoort, in deze benarde tijden een beroep te op de offervaardigheid van het Neder- landsche volk. Ik moge hiertegen aanvoeren, dat Veere in aar glorietijdperk, er ontegenzeggelijk toe ((gedragen heeft den Zeeuwschen naam te verbreiden en dat het destijds een éérste heeft bekleed onder de steden, waar aan ons tegenwoordig Nederland zijn eerste aanzien heeft te danken. Binnen enkele dagen e spr. voor den microfoon meer van te vertellen. gemeente Veere nu heeft in de raads vergadering vAn 19 Juni 1931 met algemeene stemmen besloten voor de restauratie 10.000 beschikbaar te stellen. Spr. bracht hulde aan de vroedschap van Veere, die ondanks de moeilijke tijdsomstandigheden en andere izakelijke uitgaven van den laatsten tijd, zamen tot een bedrag van plus minus 45.COO dit besluit dorst te nemen. Veere telt slechts pl.m. 930 zielen, zoodat 'mar spr.'s meening onmogelijk zwaarder las ten konden worden opgelegd. Nu heeft tot onze groote vreugde ook de provincie Zeeland 10.000 voor de restauratie uitgetrokken en ook de regeering verstrekt belangrijke som daarvoor, maar de zede- en geldelijke steun van het Nederland se volk is der regeering daarbij onont- beeriyk. vertrouwen en geloof In dén van tallooze Nederlanders is te foot, dat hij het niet zou wagen een „offer" te vragen, ten einde Veeres aloude raadhuis T°or verder verval, ja voor vernietiging te be daren. Ült monument van bouwkunst uit vroeger •uwen zal dan, in zijn eenvoudige en liefe- schoonheid in volle glorie herbouwd, niet alleen als herinnering aan hetgeen Jfeere eertijds was blijven bestaan, maar zal het dan een nationaal monument van wat ons goede vaderland ook in zeer Seilijke tijden, ja tijdens een wereldcrisis heeft vermocht. Vervolgens zich tot den eere-voorzitter van comité richtende, zeide burgemeester kers, hoe het ons allen bekend was, met Jeike groote belangstelling de Commissaris j* Koningin voortdurend volgt al hetgeen in ^and op velerlei gebied geschiedt en onder den wordt. J*et is de restauratie-commissie dan ook JLbelloefte' uiting te geven aan hare 3 erkentelijkheid en waardeering voor steun en medewerking, die zij ook nu echt ontvangen en zij biedt deswegen haren ^'Voorzitter aan den eersten afslag in zil ver van den Bouwpenning, geslagen ter ver krijging van den gswenschten steun van het Nederlandsche volk. Be penning draagt o.m. als opschrift „Huis en goed is eene erve van de vaderen" Moge het U gegeven worden, aldus besloot spr., met ons den dag te beleven, dat het Raadhuis te Veere, dit erfstuk der vaderen, wederom geheel zal zijn hersteld en de pen ning U, tot in lengte van dagen, een aange name herinnering zijn, aan hetgeen de res tauratie-commissie ondei} uw eer e-voorzitter schap heeft verricht. Nadat de heer Dronkers jhr. Quarles van üfford den in een eenvoudig étui vervatten zilveren penning had overgereikt, richtte de Commissaris der Koningin zich met een toe spraak tot commissie, eere-comité en pers, waaraan het volgende is ontleend Rede Commissaris der Koningin. Reeds korten tijd na de ambtsaanvaarding, in 1929, van den burgemeester van Veere heeft deze zijn volle aandacht geschonken aan de dringend noodzakelijke restauratie van het stadhuis zijner gemeente en met groote toewijding is hij sindsdien aan de voorberei ding werkzaam geweest. Nu met de uitvoering der werkzaamheden een aanvang is gemaakt, aldus spr. tot den burgemeester, moge ik allereerst U hulde brengen voor de door U betoonde activiteit en de hoop uitspreken, dat het gegeven moge zijn binnen afzienbaren tijd in een, overeenkomstig de ontworpen plannen, grondig hersteld raadhuis de op U als hoofd der gemeente rustende taak te ver vullen. Veere, het oude Markiezaat der Oranjes, bezit een stadhuis, dat een der schoonste en meest waardevolle monumenten in onze pro vincie vormt. Wellicht, is het belangwekkend omtrent dit prachtige Gothische bouwwerk eenige bijzonderheden te vernemen. Omtrent het jaartal, waarin met den bouw een aanvang is gemaakt, bestaat verschil van meening. Johan Reigersbergen zegt in zijn Cronycke van Zeelandt over het jaar 1470 „Terselver tijt begannen 't Stadhuijs binnen der Stadt van der Veere te timmeren ende te maken." Daarentegen stelt J. Ermerins in zijn werk „Eenige Zeeuwsche Oudheden I" de stichting van het stadhuis in het jaar 1475, op grond van den post in de stadsrekeningen, volgens welke in dat jaar Jonkheer Louis, het vier jarig zoontje van Wolfert van Börssele, den eersten steen legde. Wijlen de heer J. W. Perrels publiceerde in de „Middelburgsche Courant" van Maart 1925 een aantal gegevens betreffende den bouw, waaruit blijkt, dat deze wel degelijk reeds in 1470 zou zijn begonnen. In 1477 was het stadhuis vrijwel voltooid. Een bouwmeester wordt in de stadsreke ningen niet genoemd. Een zekere meester Evert is misschien de voornaamste architect geweest. In 1473 komt hij in Veere „om 't stedehuijs te helpen ordenen". Vanwaar hij kwam, is onbekend. De bekende Andries Kelderman, afkomstig uit Mechelen, leverde de zeven tabernakels, waaronder de beelden in den gevel werden geplaatst. De laatste afrekening met hem dateert van 1483, maar later is er weer sprake van andere beelden. De heer Perrels haalt de volgende post aan uit de rekening 1517 „betaalt Michiel Ysse- wijn tot Mechelen ter causen van der boot- scap ende heer Hendrick, die hij gemaekt heeft, die geset sullen worden voer het stedehuijs alhier, de somma van 8 L. groo- ten VHs." Hieruit zou men kunnen afleiden, dat Yssewijn, die ook de beelden voor het stad huis te Middelbifrg heeft gemaakt, behalve het beeld van Hendrik van Borssele (t 1474), mede eene Maria Boodschap heeft geleverd voor het Veersche stadhuis. Hendrik's beeld staat nog altijd in de zui delijkste nis. De overige beelden, waarvan eenige uit lateren tijd moeten stammen, stel len voor; Johanna van Halewijn (t 1467) gemalin van Hendrik van BorsseleWolfert van Borssele vt i486) Charlotte van Bour bon, gemalin in tweede huwelijk van Wol fert Philips van Bourgondië (t 1498), Anna van Borssele (t 1518), gemalin van Philips; Adolf van Bourgondië (t 1540). In een te Veere bewaard handschrift van den bouwmeester Bommenee (1750) zegt de schrijver „Ik heb ontdeckt, dat de beelden voor 't stadhuijs te Veere verguld zijn ge weest." Van dit verguldsel schijnen evenwel ;n sporen meer over fce zijn. toren schijnt gebouwd te zijn tusschen 1591 en 1599. Boxhorn zegt in zijne chro- nyeke van Zeeland (1644) I omtrent dezen toren„alsser wel in Zeelandt geen te sien is, na de mate -an zijne proportie, op welke (lees welks) spitse gestelt is, ende staet noch alsnoeh een verguldt schip, tot tijchen van haer ouden ende geduerigen handel ter zee." De pui met de vier leeuwen, zooals die o.a voorkomt op de afbeelding in d: Kroniek van Smallegange, dateerde van 1588. Met het oog op de inhuldiging van Prins Willem IV in 1751 is de opgang met het ijzeren hek gemaakt. Ook werd toen de groote deur modern •ernieuwd, terwijl er een in schrift werd ingebeiteld, hetwelk aldus luidt „Gehoorsaamheyt Godts en der Overheyt weert der menschen ongeluck." Toen Prins Willem V' te Veere zou komen om ingehuldigd te worden (21 Mei 1766) plaatste het stadsbestuur een schipper met een verrekijker op den toren om op te letten of de jachten door de Roompot of door het Kalkgat kwamen aanvaren. De steenen, die nog altijd aan den buiten muur hangen, dienden oudtijds om als straf te worden rondgedragen. De beugel rustte dan op de schouders van de(n) veroordeelde, meestal een vrouw. Den 30sten Juni 1672 liet men de Oranje vlag van het gebouw wapperen. Veere was een van de eerste steden, die zich voor de uit roeping van Prins Willem III tot stadhouder verklaarde. Na den kerkbrand van 1886 werd toege staan door een venster van het stadhuis te prediken. In 1695 werden de politiekamer en de vier schaar vergroot en met goudleer behangen. De antieke vierschaar is later met veel zorg ingericht tot oudheidskamer, alwaar, onder meer historische zeldzaamheden, de fraaie verguld zilveren, met kundig drijfwerk voor ziene beker bewaard wordt, welke door Maxi- miliaan van Bourgondië in 1551 aan Veere is geschonken. Sedert verscheidene jaren bevindt dit al oude historische bouwwerk zich wegens ge brek aan de noodige middelen tot onderhoud in een toestand van ernstig verval, zoodat het dringend noodzakelijk moest worden geacht om krachtige maatregelen tot herstel te tref fen. Met voldoening mag nu worden geconsta teerd, dat Rijk, provincie en gemeente heb ben ingezien, dat hier voor de openbare kas sen dier overheden een taaje was weggelegd en zooals bekend, zijn aanzienlijke bedragen door die lichamen beschikbaar gesteld. De Minister van Onderwijs heeft echter de zeer toe te juichen voorwaarde gesteld, dat ook van particuliere zijde een offer zou wor den gebracht. Als gevolg daarvan is door den burgemeester een restauratie-commissie op gericht en, zooals vanzelf spreekt, mocht een eere-comité daarbij niet ontbreken. Als eere-voorzitter van dit comité is het mij een voorrecht 1 allen thans alhier te mogen begroeten en mijn vreugde er over uit te spreken, dat gij door uwe tegenwoordigheid blijk geeft van uwe belangstelling voor de restauratie van een bouwwerk, waarvan het ehoud voor Veere, voor deze provincie en voor heel ons vaderland van zoo groot belang is te achten. Ik twijfel er niet aan of het bezoek, dat gij straks aan Veere zult brengen, zal U over tuigen, niet alleen van de pracht en van de historische en bouwkundige waarde van het huis der gemeente, maar ook van de dringen de noodzakelijkheid van een spoedige, volle dige en grondige restauratie. Hoe waardevoller het monument is, dat ons door onze voorvaderen is overgeleverd, hoe zwaarder ook op ons de plicht rust om zorg te dragen voor het behoud daarvan. Moge dan ook door ieder uwer een krachtige pro- pagand abij vrienden en kennissen worden gemaakt, opdat het zal blijken, dat, hoe moeilijk de oecon'omische tijdsomstandigheden ook zijn, ons Nederlandsche Volk uit piëteit voor het werk onzer voorvaderen, weet te helpen, waar hulp noodig is. Tenslotte moge ik aan de restauratie commissie mijne groote erkentelijkheid be tuigen voor de aanbieding van den eersten afslag in zilver van de zoo prachtvol ge slaagde Bouwpenning, waarvoor aan den ent werper, den heer H. J. Etienne, alle eer toe» komt. Weest er van overtuigd, dat ik de aan bieding dezer penning ten zeerste op prijs stel, evenals ook de vele goede zorgen, welke Winkeliers of Winkelieren Wil uw handel volop tieren, Adverteert dan maar eens hier En je zaak loopt als een lier! Weldra kraait U van plezier Bent* U ras-echt rentenier 1 uwe commissie zich bereids heeft willen ge troosten ten aanzien van het doel, waarvoor zij is ingesteld. Laat ook ik mogen eindigen met de aan haling van de woordQn, voorkomende op de voorzijde van den bouwpenning „Huis en goed is een erve van de naderen". Die spreuk wijze een ieder onzer op zijn plicht. Aan die spreuk indachtig, zal ons Nederlandsche Volk niet talmen om mede te werken tot het behoud van Veere's grootsche bouwwerk. Na deze ook met applaus bezegelde toe spraak, noodigde de Commissaris allen uit met de in de Abdij wachtende auto's n autobussen naar Veere te vertrekken. Te Veere aangekomen gold het eerste be zoek het „raadhuis in de steigers'want zeer soliede steigers staan rond het geheele ge bouw, waarvan de volledige restauratie zeker wel twee jaar zal duren. Op de steigers had den de aanwezigen gelegenheid zich er van te overtuigen, dat van het verval geen woord te veel is gezegd. Ernstige scheuren, afbrok kelingen en andere bewijzen van het ver nielende werk van den tand des tijds waren er evenveel bewijzen van. Ook inwendig werd een kijkje genomen en daarna nog een kort bezoek gebracht aan de interessante Schot sche huizen „Het Lammetje" en „De Struys*' en de in die gebouwen tentoongestelde oud heden bewonderd. Op den Campveerschen toren werd de thee aangeboden en vond de heer dr. Sibold S. Smeding als „publicity-manager" gelegenheid dank te brengen voor de" steun tot nu van de pers ontvangen en op te wekken het giro nummer van den penningmeester der com missie, den heer Th. Chr. D. Coops te Veere te vermelden. Dit nummer is 182289. VLISSINGEN. BinnenvaartschooL Gisterenavond had in de „de Ruijter- school" een -envoudige plechtigheid plaats, die, gezien de eerste successen in deze rich ting, wel eens het begin kon zijn van een nieuwe inrichting van onderwijs. Geopend werd nl. een cursus voor het binnenvaart- onderwijs, waarbij het openingswoord werd gesproken door den heer G. J. de Jonge, di recteur van den provincialen stoomboot- dienst alhier. Na een woord van welkom aan de aanwezigen en een woord van dank aan Burg. en Weth. van Vlisslngen voor de volle medewerking in dezen, ook reeds ondervon den bij een voorloopigen cursus het vorige jaar gehouden, wees spr. er op, dat deze cursus, gehouden voor kapiteins en stuurlie den van den provincialen stoombootdienst, dank zij het harde werken van den heer Dekker, een groot succes is geweest, daar alle deelnemers het diploma verwierven en de examencommissie zeer tevreden was, ter wijl de deelnemers aan hun practijk een grooten steun hadden voor het theoretische gedeelte. Toch bleek verscheidene malen, dat aan bekendheid met de wettelijke bepa lingen nog wel iets ontbrak. Na het beëindi gen van den cursus werd besloten een oproep in de courant te plaatsen, die tot gevolg had, dat zich 47 personen aanmeldden ook voor machinist en motordrijver zoodat de com missie zich genoodzaakt zag den cursus uit te breiden. Het bestuur der Zeevaartschool stel de eenige lokalen beschikbaar, waarvoor een woord van dank. Nu is het voor spr. nog maar een kwestie van tijd om hier, evenals te Rotterdam, een internaat te krijgen voor de opleiding van mindere schepelingen. Wijzen de op het hooge peil, waarop momenteel de Nederl. binnenscheepvaart staat, die alle binnenwateren in West-Europa bevaart, ter wijl al plannen bestaan om zelfs het graan uit de Zwarte Zee naar Nederland te bren gen, zegt spr :1b.t deze menschen een goeden De volgende giften werden door ons ontvangen Vorige opgave 420.50 J. V- 5.— J. H. V- 5.— K- 2.50 Totaal ƒ433. De firma Au Bon Marché en personeel alhier zullen voorloopig voor den tijd van 1 jaar wekelijks ƒ0.60 afdragen voor het Natio naal Crisis-Comité. uit de winkels van TELEFOON 104 zijn altijd een succes Zie Etalages I Zie Etalages TlieuutsÊe Heeren en Dames 9ullooers zoo juist ontvangen ondergrond moeten hebben, om niet door do buitenlanders verdrongen te worden, spreekt hij de hoop uit nog eens een internaat of opleidingsschip voor de binnenvaart te mo gen openen. Met een woord van warme huldo aan den heer De Jong, directeur van het onderwijsfonds voor de binnenvaart, eindigt de voorzitter zijn openingsrede. De heer W. P. Edelman sprak namens Burg. en Weth. de hartelijke gelukwënschen uit bij de opening der school, die, blijkens het aantal deelnemers in een behoefte voor ziet. Hy vindt het een gelukkig teeken, dat ze geopend wordt in de De Ruyterschool, die, ook eerst klein begonnen is en nu een groote uitbreiding heeft gekregen en een goeden naam bezit op onderwijsgebied. Hij hoopt, dat onder deze auspiciën ook de Binnenvaart- school moge groeien en bloeien. Tot de leer lingen richt spr. nog enkele woorden om den nadruk te leggen op deze gelegenheid, waar van ze gebruik kunnen maken om wat hier geleerd wordt, toe te passen in hun vak. Na deze toespraken begaven de leerlingen zich naar de beide leslokalen. Winkeliersvereeniging 1 „Gemeenschappelijk Belang". Voor de winkeliersvereeniging „Gemeen schappelijk Belang" zal Maandag a.s. des avond 8.15 uur, op de bovenzaal van den heer Moeliker (voorheen Oh. Vermeesch) een le zing worden gehouden door den heer N. Godfried te Rotterdam. Tot onderwerp voor zijn lezing heeft hij gekozen „de middenstand ten strijde Een filmavond. De filmavond, uitgaande van de firma C. J. van Houten Zoon, welke hedenavond Ju „de Oude Vriendschap'' plaats heeft is alleen toegankelijk op vertoon van de gratis ver krijgbaar gestelde toegangskaarten. r Nntsspaarbank. In de Nuts-spaarbank aan de Coosje Bus- kenstraat alhier werden in demaand No vember 779 inlagen gedaan tot een bedrag van 148.034.55 en 435 terugbetalingen tot een bedrag van 130.116.47. Er werden in die maand 48 nieuwe boekjeS uitgegeven, waardoor het aantal spaarders steeg tot 6914 en hun tegoed tot f 1.979.869.32. Ter lediging werden aangeboden 55 spaar- 'btisjes, inhoudende 699.34 en met 4004

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1931 | | pagina 1